بررسی تطبیقی سازمان‌های سنجش علم‌ بر اساس شاخص‌های علم‌سنجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

چکیده

هدف: ‌این پژوهش به‌منظور تبیین وضعیت سازمان‌های سنجش علم بر اساس شاخص‌های پایش اطلاعات صورت گرفته است.
روش‌شناسی: ‌پژوهش حاضر از نوع توصیفی کاربردی است که با روش‌های پیمایشی‌ و کتابخانه‌ای انجام شده است. با جست‌وجو در پایگاه‌های علمی و بررسی متون و منابع مرتبط، سازمان‌های سنجش علم شناسایی و شاخص‌های علم‌سنجی، استخراج و در قالب سیاهۀ وارسی تهیه گردید. سپس پایگاه‌ها بر مبنای محتوای آن‌ها دسته‌بندی و برای هریک از آن‌ها سیاهه‌ای تکمیل گردید. در نهایت نیز داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار اکسل موردتجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.  
یافته‌ها: ‌یافته‌های پژوهش حاکی ‌از آن است که شاخص‌های مورداستفاده برای پایش اطلاعات در هر گروه از پایگاه‌های علم‌سنجی (نظیر پایگاه‌های حاوی داده‌های مالی و داده‌های انسانی، پایگاه‌ها و نمایه‌های تحلیل استنادی، پایگاه‌های گزارش استنادی نشریات و پایگاه‌های رتبه‌بندی و...) متفاوت است. از بین شاخص‌های موردمطالعه، شاخص «ضریب تأثیر» با استفاده در 22 پایگاه (38.52) به‌عنوان پرکاربردترین شاخص علم‌سنجی شناخته شد. پس از آن، شاخص «هِرش» با استفاده در 15 پایگاه سنجش علم (71.‌35) در رتبۀ دوم قرار گرفت. همچنین از بین پایگاه‌های موردمطالعه، «پایگاه‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها» بیشترین میزان استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی (85 شاخص) را به خود اختصاص داده‌ و «پایگاه‌های حاوی داده‌های مالی و انسانی» با استفاده از 56 شاخص، رتبۀ دوم را کسب نموده است. از طرفی، پایگاه‌های «گزارش استنادی نشریات» و «نمایۀ تخصصی یا موضوعی» با استفاده از 7 شاخص، به‌طور مشترک، کمترین میزان استفاده از شاخص‌های موردنظر را به خود اختصاص دادند.
نتیجه‌گیری: ‌نتایج پژوهش نشان داد که پایگاه‌های سنجش علم به‌لحاظ میزان استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی، با یکدیگر متفاوت هستند و می‌توان شاخص‌های مشابهی برای همۀ آن‌ها ارائه داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Scientometric Organizations Based on Scientometric Indicators

نویسندگان [English]

  • Easa Zarei
  • Zeinab Seddighi
Ph.D. Student of Information Science and Knowledge Studies, Islamic Azad University, Hamedan Branch, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Purpose: This study aimed to clarify the status of scientometric indicators and science measurement organizations.
Methodology: This article is a descriptive and library research. Searching in scientific databases and literature review, we identified r science measurement organizations and scientometric indicators, then extracted checklist. After classifying the bases, a log completed for each of them and they finally were analyzed using Microsoft Excel.
Findings: scientometric indicators in each group are different from scientometric databases. The scales of indicators “impact factor” used in base 22 (38.52) were identified as the most applied scientometric indicator. The “Hirsch index” with at least 15 bases of assessment (71.35) were in second place. As well as the bases of the study, “universities ranking databases” were the highest index using scientometric indicators (85 indicators) and “human and financial databases” obtained the second rank using 56 indicators. In other bases, “JCR” and “professional or subject index” using seven indicators, jointly located at the sixth lowest rate in the indicators, respectively.
Conclusion: The results of the study showed that the measurement bases are different in using scientometric indicators, and similar indicators can be introduced for each group of measurement bases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientometric organizations
  • Scientometric indicators
  • Comparative study

مراجع

ابراهیمی، سعیده. (1389). پژوهشگاه‌های ایران در علم جهانی: بررسی علم‌سنجانه. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 84 (4)، 34ـ53.
بدرلو، علیرضا. (1390). آشنایی با پایگاه‌های علم‌سنجی. قابل دسترس در http: //scientometrics.blogfa.com
داورپناه، محمدرضا. (1390). ارزیابی پژوهش با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی. کتاب ماه کلیات، 165، 72ـ74.
دیانی، محمدحسین. (1361). کتاب‌سنجی. نشر دانش، 3 (2)، 40ـ47.
عمرانی، ابراهیم. (1386). شاخص‌های جدید علم‌سنجی و مقایسۀ پایگاه‌های وبگاه علوم و اسکوپوس و گوگل اسکولار. رهیافت، 39، 47ـ55.
مکیلوین، کالین. (1392). جلوی بهمن سنجه‌های عملکرد را بگیرید. ترجمۀ کیوان فیض‌اللهی. مهرنامه، 34، 329ـ330.
نوردن، ریچارد فان. (1392). وفور سنجه‌ها. ترجمۀ کیوان فیض‌اللهی. مهرنامه، 34، 326ـ328.
نوروزی‌‌چاکلی، عبدالرضا. (1391). نقش و جایگاه مطالعات علم‌سنجی در توسعۀ علوم. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 3 (69)، 723ـ737.
نوروزی‌چاکلی، عبدالرضا و حسن‌زاده، محمد. (1389). توسعۀ علم، فناوری و نوآوری؛ رهیافت شاخص‌های علم‌سنجی. مدیریت اطلاعات سلامت، 16 (4)، 475ـ484.
Bollen, J., & Sompel, H. V. D., (2008). Usage impact factor: The effects of sample characteristics on usage-based impact metrics. ‌Journal of the American Society for Information Science and technology,‌ 59(1), 136-149.
Egghe, L., (2010). The Hirsch index and related impact measures. Annual review of information science and technology, 44(1), 65-114.
Garfield, E., (1993). A citationist perspective on science in Taiwan: Most-Cited Papers. Institutions, and Authors, 1981-1992. Current Cumments (17), 283-292.
Garfield, E., (2006).‌ The History and Meaning of the Journal Impact Factor. Journal of the American Medical Association, 295, 90-93.
Leydesdorff, L., (2005) .The Evaluation of Research and the Evolution of Science Indicators. Studies in Science of Science, 22(3), 225-232.
Radicchi, F., Fortunato, S., & Castellano, C., (2008). Universality of citation distributions: Towards an objective measure of scientific impact. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 105(45), 17268-17272.
Schleim, S., (2013). Nature: Research shows that Karl Marx and Sigmund Freud are the best scientists ever. Available at: http: //www.scilogs.com/psychophilosophy/nature-research-shows-that-karl-marx-and-sigmund-freud-are-the-best-scientists-ever/.
Zitt, M. & Bassecoulard, E., (2008). Challenges for scientometric indicators: data demining, knowledge-flow measurements and diversity issues. Ethics in scince and environmental politics, 8, 49–60.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار