تحلیل انتقادی نظریه «اثر متیو» با قوانین موجود درعلم فیزیک با رویکرد جامعه‌شناسی علم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علم‌سنجی،کارشناس پژوهشی، گروه ارزیابی سیاست‌ها و پایش علم، فناوری و نوآوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.

2 استادیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل انتقادهای واردشده به نظریه «اثر متیو» با قوانین موجود در علم فیزیک و رویکرد آنها نسبت به یکدیگر است تا به‌صورت شفاف‌ و با عینیت، تعمیم مباحث منتقدان این نظریه در جامعه‌شناسی علم نیز مورد تحلیل واقع شود.
روش‌شناسی: رویکرد پژوهش حاضر، کیفی اکتشافی است و برای پاسخ‌گویی به سؤال‌های پژوهش روش‌های کتابخانه‌ای، مبتنی بر شواهد، تحلیل محتوا و تطبیقی به‌کار گرفته شد.
یافته‌ها: عوامل و هنجارهایی در موجودیت‌ها از جمله ابعاد مدل جونز در جوامع علمی (دانشمند، دانشگاه و نشریات) و همچنین دما و فشار در چگالی اجسام وجود دارد که آنها را تحت تأثیر تغییرات و دگرگونی‌ها قرار می‌دهند. پس جوامع علمی و چگالی اجسام، ناخودآگاه در اشکال و درجات متفاوت نیستند. به‌طور مثال چگالی مس در دمای صد درجه سانتی‌گراد از چگالی مس در دمای صفر درجه سانتی‌گراد کمتر است و به همین ترتیب پیشرفت جامعه علمی کشورهای جهان سوم به دلیل عدم برخورداری از شاخص‌های کمی و کیفی نسبت به کشورهای توسعه‌یافته کمتر است.
نتیجه‌گیری: همانطورکه چگالی یک جسم با تغییر حرکت مولکول‌های خود توسط افزایش و کاهش دما یا با افزایش و کاهش فشار تغییر می‌کند، جوامع گوناگون نیز به‌خودی‌خود در مراتب پایین و بالای علمی نیستند بلکه از هر یک از جوامع علمی با توجه به مجموعه عوامل و استعدادهای خود و منطبق با بهره‌های علمی دریافت‌شده، کسب جایگاه شایسته انتظار می‌رود و به فراخور ظرفیت هر جامعه علمی، رؤیت‌پذیری حاصل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical analysis of “Matthew Effect” theory with Physics Science laws and Sociology of Science approach

نویسندگان [English]

  • Sajedeh Abdi 1
  • Laleh Samadi 2
1 Master of Scientometrics, Research Assistant, Policy Evaluation and Science, Technology and Innovation Monitoring Department, National Research Institute for Science Policy.(NRISP)
2 Assistant Professor, Department of Information Science & Knowledge Studies, Faculty of Humanities Sciences, Shahed University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Purpose:The purpose of this study is to examine and analyze the critiques of the theory of the “Matthew effect" with the existing laws in physics and their approach to each other to clearly and objectively generalize the debates of critics of this theory in the sociology of science.
Methodology: The approach of the present research is qualitative and the library and document methods, evidence-based, and content and comparative analysis (bibliometrics) were used to answer the research questions.
Findings: There are factors and norms in beings, including the dimensions of the Jones model in scientific communities (scientists, universities, and journals), as well as temperature and pressure in the density of objects, which affect them through changes and transformations. So, scientific communities and the density of objects are not subconsciously different in forms and degrees. For example, the density of copper at a temperature of 100 degrees Celsius is lower than the density of copper at a temperature of zero degrees Celsius, and similarly, the progress of the scientific community of third world countries is less than developed countries due to lack of quantitative and qualitative indicators.
Conclusion: Just as the density of an object changes as the motion of its molecules with increasing and decreasing temperature or pressure, different communities are not spontaneously at lower and upper scientific levels. Rather, each of the scientific communities, under the received scientific benefits, is expected to gain a worthy position according to their set of factors and talents; and visibility is achieved according to the capacity of each scientific community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Matthew effect
  • Density
  • power law
  • Sociology of Science
  • Visibility

مراجع

ابراهیمی، قربانعلی (۱۳۷۲). اجتماع علمی، ساختار و هنجارهای آن. رهیافت، 5: 30-40.
جلال‌زاده عصر جدیدی، سارا،‌ محمدحسین بیگلو و عبدالناصر رفیع (۱۳۹۰). بررسی اثر متیو بر تولیدات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران بر اساس رابطه power-law در فاصله زمانی پنج سال در پایگاه وب آو ساینس.  فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات ایران، ۲۶، (۴): ۶۷-۸۱.
حرّی، عباس (1383). ارتباط علمی و اختلاف پتانسیل. اطلاع‌شناسی، 2 (2)، 21-32.
دی. استوارت، رابرت. (۱۳۸۳). بحران اقتصادی و چالش‌های سیاسی به اطلاعات علمی و فنی در آسیا. ترجمه سعید غفاری. اطلاع‌شناسی، 2 (2): ۱۱5-۱۲4.
روشنی، سعید؛ بامداد صوفی، جهانیار؛ قاضی ‌نوری، سروش؛ امیری، مقصود (1398). استقلال از مقیاس و قانون توان در سیستم‌های پیچیده نوآوری: بررسی رابطه استنادات و اندازه سیستم نانو فناوری ایران. مدیریت اطلاعات، 5 (1): 81-98.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (۱۳۹۶). علوم تجربی پایه هفتم دوره اول متوسطه نظری-۱۰۴. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
ستوده،‌ هاجر (۱۳۸۳). بررسی اثر ماتیو در عملکرد علمی کشورها با تأکید بر خاورمیانه. اطلاع‌شناسی، ۲ (۲)، ۳۳-۵۴.
گلوور، دیوید؛ استرابریچ، شیلاف و توکل،‌ محمد (1384). جامعه‌شناسی معرفت،‌ ترجمه محمدرضا مهدوی‌زاده و دیگران، تهران: انتشارات سمت.
نوروزی چاکلی، عبدالرضا (۱۳۹۰). آشنایی با علم‌سنجی (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه‌ها). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
Bar-Yam, Y. (2015). "Concepts: Power Law". New England Complex Systems Institute. Retrieved at: https://necsi.edu/power-law, 18 August.
Baumert, J., Nagy, G., & Lehmann, R. (2012). Cumulative advantages and the emergence of social and ethnic inequality: Matthew effects in reading and mathematics development within elementary schools? Child Development, 83(4), 1347-1367.
Brzezinski, M. (2015). Power laws in citation distributions: evidence from Scopus. Scientometrics, 103(1), 213-228
Gieryn, T. F., ed. (1980). Science and social structure: a festschrift for Robert K. Merton. New York: NY Academy of Sciences. pp. 147–57. ISBN 0-89766-043-9., republished in Stigler's collection "Statistics on the Table"
Gladwell, Malcolm (2008). Outliers: The Story of Success (1 ed.). Little, Brown and Company. ISBN 978-0-316-01792-3.
Golosovsky, M. (2017). Power-law citation distributions are not scale-free. Physical Review E, 96(3), 032306
Holland, D. and Reeves, J.R. (1996). Activity theory and the view from somewhere. In B. Nardi (Ed.), Context and consciousness: Activity theory and human-computer interaction (pp. 257- 281). Cambridge, MA: MIT Press.
Jones, P. H. (2014). Analysis and Representation of Field Research: Activity patterns in intellectual collaboration. See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/242469451
Katz, J. S. (2000). Institutional recognition. Scale independent indicators and research evaluation. Science and Public Policy, 27(1), 23-36.
Katz, J. S. (2005). Scale-independent bibliometric indicators.Lotka, A. J. 1926.The frequency distribution of scientific productivity. 317–323.
Kornfeld, W. A., & Hewitt, C. E. (1981). The scientific community metaphor. IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics, 11(1), 24-33.
Kümpel, A. S. (2020). The Matthew Effect in social media news use: Assessing inequalities in news exposure and news engagement on social network sites (SNS). Journalism, 1464884920915374.
Larivière, V., & Gingras, Y. (2010). The impact factor's Matthew Effect: A natural experiment in bibliometrics. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(2), 424-427.
Merton, Robert (1968) “The Matthew Effect in Science”, Science, 159 (3810): 56-63.
Merton, Robert (1988) “The Matthew Effect in Science, II: Cumulative Advantage and the Symbolism of Intellectual Property”, ISIS, 79: 606-623.
Newman, M. E. J. (2005). "Power laws, Pareto distributions and Zipf's law". Contemporary Physics. 46 (5): 323–351.
Pisoni, D. (2018). Between Idealism and Pragmatism: Social Policies and Matthew Effect in Vocational Education and Training for Disadvantaged Youth in Switzerland. Social Inclusion, 6(3), 289-300.
Rigney, D. (2010). "MATTHEW EFFECTS IN THE ECONOMY.” The Matthew Effect: How Advantage Begets Further Advantage. Columbia University Press. pp. pp. 35–52.
Ronda-Pupo, G. A., & Katz, J. S. (2018). The power law relationship between citation impact and multi-authorship patterns in articles in Information Science & Library Science journals. Scientometrics, 114(3), 919-932.
 
 
 
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار