تحلیل پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای دانشگاه شهید بهشتی (1395-1385) از منظر علم‌سنجی و مقایسه با چالش‌های مرتبط با این رشته در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه برنامه‌ریزی و طراحی شهری و منطقه‌ای، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، گروه برنامه‌ریزی و طراحی شهری و منطقه‌ای، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف این است که نخست، پربسامدترین موضوع‌های پایان‌نامه‌های رشته برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای در دانشگاه شهید بهشتی دورۀ زمانی 1395-1385 را تعیین کند؛ دوم، روابط هم‌رخدادی موضوع‌های این پایان‌نامه‌ها را ترسیم کند؛ و سوم، رابطه میان موضوع‌های این پایان‌نامه‌ها با مهم‌ترین چالش‌های شهری و منطقه‌ای کشور را ردیابی کند.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی علم‌سنجی است. تحلیل هم‌رخدادی با به‌کارگیری شاخص‌های مرکزیت در شبکه متشکل از کلیدواژه‌ها، انجام و چالش‌های شهری و منطقه‌ای نیز با روش تحلیل متن استخراج شد. درنهایت، مقایسه میان این چالش‌ها و مشکلات با موضوع‌های مورد توجه پایان‌نامه‌ها انجام گرفت.
یافته‌ها: توسعه پایدار پرکاربردترین پارادایم در این پایان‌نامه‌هاست و پس از آن ارزیابی، تجدید حیات شهری، بافت فرسوده و گردشگری بیشترین تکرار را دارند. توسعه پایدار در تحلیل هم‌رخدادی به‌عنوان عامل اتصال دیگر موضوع‌ها نیز عمل می‌کند. در قیاس کلیدواژه‌ها با مشکلات برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، بحران آب و آلودگی هوا، ضعف نظام حقوق ترمیمی، کاستی‌های سیستم‌های حمل و نقل شهری و مسکن شهری از موضوع‌هایی هستند که در پایان‌نامه‌ها نادیده گرفته شده‌اند.
نتیجه‌گیری: موضوع‌های پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد مورد بررسی تطابق بالایی با چالش‌های برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای کشور دارند؛ اما موضوع‌هایی بیشتر مورد توجه قرارگرفته‌اند که در سخنرانی‌ها و نشست‌های بخش دولتی بیشتر درباره آنها بحث شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Urban and Regional Planning Post-Graduate Theses at Shahid Beheshti University (2006- 2016): A Scientometric Perspective and Comparison with the Challenges in this Field in Iran

نویسندگان [English]

  • Vahide Ebrahimnia 1
  • Seyed Saman Habibi 2
  • Seyedeh Roya Hoseinirezaei 2
1 Assistant Professor, Department of Urban and Regional Planning and Design, Shahid Behehshti University (SBU), Tehran, Iran.
2 M.S. in Urban Planning, Department of Urban and Regional Planning and Design, Shahid Behehshti University (SBU), Tehran, Iran.
چکیده [English]

Purpose: Postgraduate theses are considered to be one of the sources with a high capacity to solve related problems in society. Students choose the subject based on different criteria, such as personal preferences, work experience, and current problems in their field, which change at any point in time depending on the conditions of that point. The trends that have existed in the field of theses topics in certain periods of time can be tracked and quantitatively analyzed with scientometric analysis. The purposes of this paper are to determine the most frequent topics of theses in the field of urban and regional planning at Shahid Beheshti University )2006- 2016); outline the co-occurrence of the topics in these theses; and compare them with the most important problems in this field. The general question of this paper is that during the 10-year period from 2006 to 2016, what the trends in the selection of theses topics in Shahid Beheshti University were, and how much these topics dealt with the problems and challenges that were raised as urban and regional problems during this period
Methodology: Due to the position of Shahid Beheshti University as one of the oldest and largest academic centers in the country, which has created and offered this field since 1356, theses of this university have been selected as the case study of this paper. By using the method of network analysis and drawing the co-occurrence graph of theses topics, a clear picture based on quantitative data of the topics chosen by the students in a 10-year time period has been drawn. The co-occurrence of 181 keywords was analyzed using betweenness and degree centrality indicators. Urban and regional challenges were also extracted by content analysis. Finally, a comparison between these challenges and problems with the most central subject areas of the thesis was conducted.
Findings: “Sustainable development” is the most widely used keyword in these theses that also acts as a connecting factor to other concepts. The five most common keywords except for “sustainable development” are evaluation, urban regeneration, distressed areas, and tourism. Comparing the central keywords with the urban and regional planning problems indicates that subjects such as water crisis and air pollution, weakness of the compensation regulations, shortcomings of urban transportation systems, and urban housing are topics that have been ignored in the theses.
Conclusion: The problems expressed in the documents reviewed in this article can be divided into six main issues strengthening the institutional and legal structure supporting urban and regional planning, spatial justice, environmental sustainability, efficient transportation system, urban regeneration/revitalization, organizing urban housing and organizing urban spaces. Findings show that the main urban and planning challenges have been pursued in theses as a whole. Among the challenges raised in the researched sources, spatial justice and urban regeneration are the issues that are most compatible with the central issues of theses. About the two issues of strengthening the institutional and legal structure supporting urban, and regional planning and environmental sustainability, although some aspects of these issues have been raised in theses, items like the weakness of the restorative rights system, the undesiredness of the urban cost-income system, the lack of Water resources, air pollution, urban waste and greenhouse gas production have not been raised as central issues. In the two subjects of urban transportation and urban housing, the least correspondence with the central subjects of theses can be traced, so none of the central subjects can be considered as directly responding to these two challenges of the urban and regional planning system in the country. Regarding the reason why urban revitalization is important in these theses, we can point to the impact of discussions and decisions of the public sector that have been expressed in speeches (Akhundi, 2015 A & Akhundi, 2015 B), specialized meetings and seminars, and drafting laws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientometrics
  • co-occurrence
  • Master’s Theses
  • Urban and Regional Planning
  • Shahid Beheshti University

مراجع

 

آخوندی، عباس. (1395 الف). توانمندکردن مردم محلات ناکارآمد، مهم‌ترین هدف ستاد ملی بازآفرینی. سخنان در بیست و ششمین جلسه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار. بازیابی در 1 تیر 1399 از: http://news.mrud.ir/news/32550

آخوندی، عباس. (1395 ب). توجه به ظرفیت‌های سازمان انسانی برای بهبود وضعیت منطقه. سخنان در نوزدهمین جلسه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار. بازیابی در 1 تیر 1399 از: http://news.mrud.ir/news/24152
آینده‌بان (1393). گزارش آینده‌پژوهی ایران 1393، بازیابی در 20 بهمن 1398 از:       http://www.ayandeban.ir/iran1393/
آینده‌بان (1394). گزارش آینده‌پژوهی ایران 1394، بازیابی در 20 بهمن 1398 از:       /http://www.ayandeban.ir/iran1394
آینده‌بان (1395). گزارش آینده‌پژوهی ایران 1395، بازیابی در 20 بهمن 1398 از       : http://www.ayandeban.ir/iran1395//
ارشدی، هما، عرفان‌منش، محمدامین، سالمی، نجمه. (1396). ترسیم و تحلیل شبکه‌های هم‌نویسی پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی در حوزه‌های علوم اجتماعی، انسانی و هنر. پژوهش‌نامه علم‌سنجی، 3 (1)، 48-70.
باشکوه، اکبر، اکرامی، محمود، سهیلی، فرامرز، کریمی دشتکی، احمد. (1399). مطالعه اثرات راهبردهای هم‌تألیفی بر بهره‌وری علمی پژوهشگران حوزه آموزش از دور: کاربست روش تحلیل شبکه اجتماعی و پارادایم سرمایه اجتماعی. پژوهش‌نامه علم‌سنجی، 6 (2)،  102-79. 10.22070/rsci.2019.4471.1294  
برنگی، حامد. (1396). متن‌کاوی و ترسیم شبکه اجتماعی هم‌تألیفی مجله مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی با رویکرد علم‌سنجی. مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 12 (2)، 482-463.
قائمی، الهام، تابش، مسعود، پورمحمدی، آناهیتا. (1395). تحلیل و ارزیابی پایان‌نامه‌های مرتبط با آب و فاضلاب، کنگرۀ علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران، تهران، 60-54. 10.22112/jwwse.2018.96279.1043
حاضری، افسانه، مکی‌زاده، فاطمه، بیک ‌خورمیزی، فرزانه. (1395). تحلیل هم‌واژگانی مقالات مستخرج از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی. پژوهش‌نامۀ علم‌سنجی، 2 (2)، 62-49. 10.22070/rsci.2016.492
حسین‌پناه، حسین، شیرزاد، مجید. (1393). بررسی سیر گرایش روش پژوهش پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران بین سال‌های 1384 تا 1390. فصلنامه دانش‌شناسی، 7 (26)، 40-29.
خبیری، محمد، بشارتی، مینا، آشوری، نرگس، رضوانفر، مریم. (1390). تحلیل استنادی مآخذ رساله‌های دکتری و پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران در سال‌های 1386 و 1387. مدیریت ورزشی، 123-109.
دیانی، محمدحسین. (1378).پایان‌نامه، گنج ناشناختة رهاشده. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 2 (4)، 16-1.
رستمی، مصطفی، سهیلی، فرامرز، خاصه، علی‌اکبر. (1399). ساختار دانش در پروانه‌های ثبت اختراع حوزه کشف دانش: مصورسازی با استفاده از تحلیل هم‌رخدادی واژگان. پژوهش‌نامه علم‌سنجی، 6 (2)، 60-41. 10.22070/rsci.2019.3841.
رضاخانی مقدم، حامد، شجاعی‌زاده، داوود، نبی‌الهی، عبدالاحد، معز، سهیلا. (1390). تحلیل محتوای آموزش بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، تربیت مدرس و علوم پزشکی ایران در سال‌های 89-1349. پیاورد سلامت، 5 (1)، 90-80.
رمضانی، ابوالفضل و میرزامحمدی، علی. (1392). تحلیل شبکه‌های اجتماعی، به همراه آموزش نرم‌افزار UCINET، تهران: جامعه‌شناسان.
سیدین، سید مهرداد، باب‌الحوائجی، فهیمه. (1388). تحلیل محتوای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه آزاد واحدهای تهران شمال، علوم و تحقیقات تهران، علوم و تحقیقات اهواز و همدان در سال‌های 1386-1372. بهار کتابخانه، 15 (1)، 121-95. 20.1001.1.26455730.1388.15.1.5.7
صدیق سروستانی، رحمت اله. (1388). چالش‌های فرهنگی اجتماعی شهرنشینی. دبیرخانۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی، تهران: دبیرخانۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی.
عرفان‌منش، محمدامین، مروتی ارکانی، مرضیه. (1395). مطالعۀ علم‌سنجی و تحلیل شبکه‌های همکاری علمی در فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 8 (4)، 77-55. 10.22035/isih.2016.230
علیشیری غلام‌حسین، فخر جهانی، فرهاد، رخساری‌زاده حمید، میری سید محمد، حلی‌ساز محمدتقی و حسینی سید مرتضی. (1389). ارزیابی پایان‌نامه‌‌های فارغ‌التحصیلان پزشکی یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی از نظر اصول نگارش. طب نظامی. ۱۲ (۲)، ۷9-۷5.
قربانی، مهدی. (1394). برنامه عمل پایش و ارزیابی شبکه‌های اجتماعی-سیاستی در توانمندسازی جوامع محلی و مدیریت جامعه سرزمین، تهران: انتشارات مؤسسه پژوهشی توانمندسازی جوامع محلی و مدیریت مشارکت منابع طبیعی.
کاظمی شمامی، زهرا، جلالی دیزجی، علی. (1393). تحلیل استنادی پایان‌نامه‌های رشتۀ شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس در سال‌های 1389 و 1390. دانش‌شناسی، 1، 120-99.
مکی‌زاده، فاطمه، ابراهیمی، وجیهه. ( 1396). ترسیم نقشه‌ علمی حوزه ‌ موضوعی مدیریت ریسک در پایگاه نمایه‌ استنادی علوم ایران (ISC). مدیریت بحران، سال ششم، شماره 2، 117-105.  20.1001.1.23453915.1396.6.2.9.3
میرسندسی، محمد. (1382). تحلیل محتوای پایان‌نامه‌های دانشجویی در رشته جامعه‌شناسی-دانشگاه تربیت مدرس-کارشناسی ارشد و دکتری ۱۳75-۱۳64. مصباح، 12 (46)، 176-157.
نوروزی چاکلی، عبدالرضا. (1397). آشنایی با علم‌سنجی، مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه‌ها. چاپ چهارم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
Akhoundi, A. (2017 a). Empowering the people of inefficient neighborhoods is the most important goal of Urban Regenaration cooperation of Iran, Speach in the 26th meeting of Urban Regenaration cooperation of Iran, Retrieved June 21, 2020. http://news.mrud.ir/news/32550 [in Persian].
Akhoundi, A. (2017 a). Attention to human organization capacities to improve the situation of the region, Speach in the 19th  meeting of Urban Regenaration cooperation of Iran, Retrieved June 21, 2020 from. http://news.mrud.ir/news/32550 [in Persian].
Alishri Gh., H., Fakhre Jahani F., Rokhsarizadeh H., Miri S. M., Hollisaz M. T., & Hosseini S. M. (2010) Evaluation of medical alumni dissertations of one of the medical sciences universities in principles of writing. J Mil Med., 12 (2) :75-79 [in Persian].
Arshadi, H., Erfanmanesh, M., & Salemi, N. (2017). Visualization and Analysis of Co-uthorship Networks of Shahid Beheshti University Researchers in Humanities, Social Sciences and Art, Scientometrics Reasearch Journal, 3(5), 15-32. doi: 10.22070/rsci.2017.791 [in Persian].
Ayandeban (2015). Iran  2015 Futurology Report. Retrieved February 9, 2020. http://www.ayandeban.ir/iran1393/ [in Persian].
Ayandeban (2016). Iran  2016 Futurology Report. Retrieved February 9, 2020. http://www.ayandeban.ir/iran1394/ [in Persian].
Ayandeban (2017). Iran  2017 Futurology Report. Retrieved February 9, 2020. http://www.ayandeban.ir/iran1395/ [in Persian].
Barangi, H. (2017). Text Mining and Drawing a Compiled Social Network of the Journal of Studies of Human Settlements Planning (JSHSP) Studies with a Scientometric Approach. Journal of Studies of Human Settlements Planning, 12(2), 463-480 [in Persian].
Bashkoh, A., Ekrami, M., Soheili, F., Karimi, A. (2020). Study of the Effects of Co-Authorship Strategies on Scientific Productivity of Researchers in Distance Education: Application of social network analysis method and social capital paradigm. Scientometrics Research Journal, 6(12), 79-102. 10.22070/rsci.2019.4471.1294 [in Persian].
Cui, X. (2018). How can cities support sustainability: a bibliometric analysis of urban metabolism. Ecological indicators, 93, 704-717. 10.1016/j.ecolind.2018.05.056
Diani, H. (1999). Dissertation, abandoned unknown treasure. Library and Information Sciences, 2(4), 1-16 [in Persian].
Erfanmanesh, M., Morovati Ardakani, M. (2016). A Scientometrics and Collaboration Network Analysis of the Quarterly Journal of Interdisciplinary Studies in the Humanities. Interdisciplinary Studies in the Humanities, 8(4), 55-7710.22035/isih.2016.230 [in Persian].
Fliervoet, J. M., Geerling, G. W., Mostert, E., & Smits, A. J. M. )2016(. Analyzing collaborative governance through social network analysis: a case study of river management along the Waal River in The Netherlands, Environmental Management, 57(2), 355-367. 10.1007/s00267-015-0606-x
Fu, Y., & Zhang, X. (2017). Trajectory of urban sustainability concepts: a 35-year bibliometric analysis. Cities, 60, 113-123. 10.1016/j.cities.2016.08.003
Ghahramanpouri, A., Lamit, H., & Sedaghatnia, S. (2013). Urban social sustainability trends in research literature. Asian Social Science, 9 (4), 185. 193. 
Ghaemi, E., Tabesh, M., Pourmohamadi, A. (2017). Investigation and Analysis of Thesis Related to Water and Wastewater (Case Study: University of Tehran). Journal of Water and Wastewater Science and Engineering, 2(4), 54-60. 10.22112/jwwse.2018.96279.1043 [in Persian].
Ghorbani, M. (2015). Action plan for monitoring and evaluating socio-political networks in empowering local communities and managing land society, Tehran: Publications of the Research Institute for Empowerment of Local Communities and Partnership Management of Natural Resources [in Persian].
Hazeri, A., Makkizadeh, F., Beyk Khormizi, F. (2016). The Co-word Analysis of Papers Extracted from the Information Science and Knowledge Studies Master Theses. Scientometrics Research Journal, 2(4), 49-62. 10.22070/rsci.2016.492 [in Persian].
Hatala, J. P. (2006). Social network analysis in human resource development: A new methodology. Human Resource Development Review, 5(1), 45-71. 10.1177/1534484305284318
He, Q. (1999). Knowledge discovery through co-word analysis. Library Trends, 84 (1), 133-159.
Hoseinpanah, A., Shirzad, M. (2014). A survey on research methods of master's dissertations in the field of the Knowledge and Information Science in Tehran state Universities from 2006 to 2012. Journal of Knowledge Studies, 7(26), 29-40 [in Persian].
Kazemi, Z., & Jalalidizaji, A. (2015). Citation analysis of theses in the field of urban planning at the Tarbiat Modares University from 1389 to 1390, Knowledge Retrieval and Semantic Systems, 1 (1), 103-124 [in Persian].
Khabiri, M., Besharati, M., Ashouri, N., Rezvanfar, M. (2011). The Citation Analysis of Sources of Doctorate Dissertations and Postgraduate Theses in Physical Education Faculty of Tehran University in 1386-87. Journal of Sport Management, 3(9), 109-123. [in Persian].
Kulig, A., Kolfoort, H., & Hoekstra, R. (2010). The case for the hybrid capital approach for the measurement of the welfare and sustainability. Ecological Indicators, v.10(2), 118-128.‏ 10.1016/j.ecolind.2009.07.014
Leahy, J. E., & Anderson, D. H. (2008). Trust factors in community–water resource management agency relationships. Landscape and urban planning, v.87(2), 100-107.‏ 10.1016/j.landurbplan.2008.05.004     
Makkizadeh, F., & Ebrahimi, V. (2018). Scientific Mapping of Risk Management Field in ISC, Emergancy Managament, 6 (2), 105-117. 20.1001.1.23453915.1396.6.2.9.3 [in Persian].
Mirsondosi, M., (2003). Content analysis of student theses in the field of sociology - Tarbiat Modares University - Master's and Ph.D. 2015-2016, Mesbah, 46, 157-176 [in Persian].
Mora, L., Bolici, R., & Deakin, M. (2017). The first two decades of smart-city research: a bibliometric analysis. Journal of Urban Technology, 24(1), 3-27. 10.1080/10630732.2017.1285123
Neff, M. W., & Corley, E. A. (2009). 35 years and 160,000 articles: A bibliometric exploration of the evolution of ecology. Scientometrics, 80(3), 657-682. 10.1007/s11192-008-2099-3
Noroozi Chakoli, A. (2018). Familiarity with scientometrics, basics, concepts, relationships and roots, 4th edition, Tehran: Samt [in Persian].
Ramezani, A., & Mirza Mohamadi, A. (2013). Social network analysis: along with Ucinet software training. Tehran: Jame-Shenasan [in Persian].
Reed, M. S., Graves, A., Dandy, N., Posthumus, H., Hubacek, K., Morris, J., ... & Stringer, L. C. )2009(. Who's in and why? A typology of stakeholder analysis methods for natural resource management. Journal of Environmental Management, 90(5), 1933-1949.‏ 10.1016/j.jenvman.2009.01.001
Rezakhani Moghadam, H., Shojaeizadeh, D., Nabiolahi, A., & Moez, S. (2011). The content analysis of theses in the field of health education in Tehran University of Medical Sciences, Tarbiat Modares University and Iran University of Medical Sciences during 1970-2010 Payavard. 5 (1) :80-90 [in Persian].
Rodrigues, M., & Franco, M. (2020). Networks and performance of creative cities: a bibliometric analysis. City, Culture and Society, 20, 100326. 10.1016/j.ccs.2019.100326
Rostami, M., soheili, F., Khasseh, A. (2020). Knowledge Structure in Knowledge Discovery Patents: Visualization based on Co-word Analysis. Scientometrics Research Journal, 6(12), 41-60. doi: 10.22070/rsci.2019.3841.1240 [in Persian].
Sanchez, T. W. (2017). Faculty performance evaluation using citation analysis: an update. Journal of Planning Education and Research, 37(1), 83-94. 10.1177/0739456X16633500
Sedigh Sarvestani, R. (2009). Cultural and social challenges of urbanism, Tehran: Supreme Council of Cultural Revelution [in Persian].
Seyedin, S. M., & Babalhavaeji, F. (2009). Content analysis of postgraduate dissertations in Library and Information Sciences at Islamic Azad Universities 1993-2007, Research on Information Scienc & Public Libraries, 15 (56), 95-127. 20.1001.1.26455730.1388.15.1.5.7 [in Persian].
Scott, M. )2015(. Re-theorizing social network analysis and environmental governance: insights from human geography. Progress in Human Geography, 39(4), 449-463. 10.1177/0309132514554322
Sengupta, I. N. (1992). Bibliometrics, informetrics, scientometrics and librametrics: an overview. Libri, 42(2), 75-98. 10.1515/libr.1992.42.2.75
Sharifi, A. (2021). Urban sustainability assessment: an overview and bibliometric analysis. Ecological Indicators, 107102. 10.1016/j.ecolind.2020.107102
Van den Besselaar, P., & Heimeriks, G. (2006). Mapping research topics using word-reference co-occurrences: A method and an exploratory case study. Scientometrics, 68(3), 377-393. 10.1007/s11192-006-0118-9
Wasserman, S., & Faust K. )1994). Social network analysis: methods and applications. Cambridge: Cambridge University Press. 10.1017/CBO9780511815478
Wu, L., Wang, W., Jing, P., Chen, Y., Zhan, F., Shi, Y., & Li, T. (2020). Travel mode choice and their impacts on environment—a literature review based on bibliometric and content analysis, 2000–2018. Journal of Cleaner Production. 10.1016/j.jclepro.2019.119391

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار