بررسی تحلیلی برونداد علمی جهان در حوزه کتابخانه دیجیتالی در پایگاه اطلاعاتیWeb of Science طی سال‌های 1992-2015

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور قم

2 کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی ، دانشگاه پیام نور قم

3 کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی ، دانشگاه علوم پزشکی قم

چکیده

هدف: پژوهش حاضر به بررسی تولیدات علمی جهان در حوزه کتابخانه دیجیتالی، بر اساس شاخص‌های علم‌سنجی در پایگاه Web of science پرداخته است.
روش‌شناسی: این مطالعه، از نوع کاربردی است که با استفاده از روش کتابخانه‌ای انجام شده و کلیه تولیدات علمی نمایه‌شده در حوزه کتابخانه دیجیتالی، بین سال‌های 2015-1992 در این پایگاه استنادی جامعه پژوهش را تشکیل داده است.      
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد امریکا و انگلستان به‌ترتیب دو کشور پیشتاز تولید علم در حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی هستند و ایران رتبه 30 جهانی را دارد. بیشترین تولیدات این حوزه مربوط به شاخه موضوعی علوم کامپیوتر (سیستم‌های اطلاعاتی) بوده و کتابداری و علم اطلاعات در جایگاه دوم جای گرفته است. نویسنده برتر این حوزه Edward Fox با 26 اثر بوده و دکتر علی شیری با کسب رتبه 23 جهانی چهره ایرانی در حوزه کتابخانه دیجیتالی در سطح بین‌‌المللی مطرح است.
نتیجه‌گیری: علی‌رغم جوان‌بودن این حوزه تا سال 2006 با رشد متناسبی در زمینه انتشار مقالات علمی در این حوزه روبه‌رو بوده است، اما از سال 2006 روند تولیدات علمی دچار اُفت شده است. با توجه به رشد و گسترش این‌گونه کتابخانه‌ها فقدان پشتوانه علمی قوی، در آینده آنها حتماً تأثیرات نامطلوبی را خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of scientific publications produced in the field digital library in Web of Sci-ence during 1992-2015

نویسندگان [English]

  • Saed Ghaffari 1
  • Mahboobeh Gholamhosseini 2
  • nayere Jafarifar 3
1 Associate Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Qom Payam Noor University
2 M.A, of Information Science and Knowledge Studies, Qom Payam Noor University
3 M.A. of Information Science and Knowledge Studies, Qom Medical Uni-versity.
چکیده [English]

Purpose: The purpose of this study is bibliometric analysis of the scientific publications produced in the field digital library which have been included in Web of Science.
Methodology: This study is a cross-sectional survey and applied research. Research community is all indexed scientific production in the field of digital library which have been indexed in Web of Scientce between the years 1992-2015.
Findings: The results showed that USA and England are two leading countries in production of knowledge in the field of digital libraries and Iran ranks is 30 in the world. The highest number of publications is in the field of computer science (information systems), and library and information science respectively. The leading author in the field of digital libraries is   Edward Fox with 26 research work. Among Iranian scholars, Ali Shiri has published more scientific work in this field.
Conclusion: Since 2006, a proportionate reduction has occurred in production of articles in the topic of digital libraries based on Web of Science. Digital libraries around the world are spreading, lack of strong scientific support, in the future may impact the practice of existing digital libraries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Digital libraries
  • Web of Science
  • Knowledge production
  • Scientometrics
بهزادی، زهرا و جوکار، عبدالرسول (1390). رابطه خوداستنادی و ضریب تأثیر نشریات حوزه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی نمایه‌شده در پایگاه Web Of Science در سال‌های 2006-2008. نظام‌‌ها و خدمات اطلاعاتی، 1 (1)، 73 - 82.
جعفری‌فر، نیره (1392). شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه سیستم کتابخانه دیجیتالی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم.
جعفری‌فر، نیره (1393). بررسی تولیدات علمی جهان در حوزه «اخلاق کاربردی» در پایگاه استنادی. فصلنامه اخلاق، ۲ (۱۶)، 184-۲۰۶.
جهانگیری، سعیده (1392). بررسی دسترس‌پذیری نرم‌افزارهای کتابخانه دیجیتالی بر اساس ایزو 9241. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه قم.
حسن‌زاده، محمد؛ پاک‌نژاد، آزاده (1388). گرین استون: نرم‌افزار کد منبع باز برای راه‌اندازی کتابخانه دیجیتالی، مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 1 (77)، 233-252.
حسن‌زاده اسفنجانی، حافظ محمد و دیگران (1387). بررسی تولیدات علمی نویسندگان دانشگاه علوم پزشکی ایران همراه با شبکه‌های تألیف مشترک در پایگاه Web Of Science) WOS) تا پایان سال 2007 میلادی. مدیریت سلامت، 11 (34)، 59-66.
حمیدی، علی؛ اصنافی، امیررضا و عصاره، فریده (1387). بررسی تحلیلی و ترسیم ساختار انتشارات علمی تولیدشده در حوزه‌های کتاب‌سنجی، علم‌سنجی، اطلاع‌سنجی و وب‌سنجی در پایگاه Web of Science طی سال‌‌های 1990-2005. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 11 (2)، 161 – 182.
خاصه، علی‌اکبر (1391). تحلیل محتوای مقالات کتابداری ایران در Web of Science: در کجای تولید علم کتابداری جهان قرار داریم؟. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 15(3)، 145-171.
رمضانی، هادی؛ علی‌پور حافظی، مهدی (1392). ترسیم نقشه علمی حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی بر اساس مقالات منتشرشده در نشریات علمی-پژوهشی علم اطلاعات و دانش‌شناسی بین سال‌های 1382-1391، مجموعه مقالات نخستین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی، تهران، پژوهشگاه علوم و فنای اطلاعات ایران، 36-56.
شیخ‌شجاعی، فاطمه و دیگران (1392). بررسی روند پژوهش در حوزه کتابخانه دیجیتال در مجلات ایرانی، مجموعه مقالات نخستین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی، تهران، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 57-66.
صراطی شیرازی، منصوره و گلتاجی، مرضیه (1390). بررسی تولیدات علمی دندانپزشکی با استفاده از پایگاه Web of Science در سال‌های 2000 تا 2009. مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز،12(2)، 170-173.
عباداله عموقین، جعفر؛ جعفری فر، نیره (1393). بررسی تحلیلی انتشارات علمی تولیدشده در حوزه سیستم‌های اطلاعاتی در پایگاه وب‌آو‌ساینس (آی.اس.آی) طی سال‌های 2004 الی 2014. نخستین کنفرانس ملی سیستم‌های اطلاعاتی، تهران، دانشگاه تهران، 1-13.
عربی، سمیرا (۱۳۹۴). ترسیم نقشه دانش مطالعات کتابخانه دیجیتالی بر اساس کنفرانس‌های بین‌المللی 2013-2000، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه قم.
علی‌پور حافظی، مهدی (1386). کتابخانه‌های دیجیتالی. کتاب ماه کلیات. 8 و 9، 16-21.
علی‌پور حافظی، مهدی (1394). یکپارچه‌سازی معنایی منابع اطلاعاتی در کتابخانه‌های دیجیتالی ایران، مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 26(3)،113-93.
غلامی، طاهره (1394). آموزش راه دور و کتابخانه‌‌های دیجیتال. چاپ اول، کتابدار، 10-11.
کریمی، رضا (1389). بررسی تحلیلی انتشارات علمی تولیدشده در حوزه اسلام پایگاه Web of science، سفینه، 28، 150-128.
گرجی‌زاده، داوود (1390). تجزیه و تحلیل تولیدات علمی حوزه «اقتصاد بازرگانی» ایرانیان در نمایه استنادی علوم Web of science، دانش‌شناسی، 4 (15)، 88-77.
مردانی، امیرحسین؛ مردانی، اردوان و شریف مقدم؛ هادی (1390). بررسی تولید علم پژوهشگران ایرانی در زمینه ایدز: بر اساس داده‌‌های پایگاه اطلاعاتی Web of Science. مدیریت سلامت، 14 (45)، 46 – 35.
نوروزی، علیرضا (1388). ارزیابی تولیدات علمی متخصصان علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران بر مبنای مقاله‌‌های بین‌المللی موجود در پایگاه استنادی  Web Of Science(1971 تا پایان 2008). کتاب ماه کلیات، شماره 136، 26 – 35.
ولی‌نژادی، علی و دیگران. (1390). وضعیت تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی همدان در پایگاه‌های اطلاعاتی Web of science و Scopus. مدیریت اطلاعات سلامت، 8 (6)، 834-824.
یوسفی، احمد؛ گیلوری، عباس؛ شهمیرزادی، طیبه (1391). بررسی کمی و کیفی مقالات ISI Web of Science نویسندگان ایرانی در حوزه میکروب‌شناسی. مجله میکروب‌شناسی پزشکی ایران، 6 (9)، 75 - 59.
Hood, W. W., & Wilson, C. S. (2001). The literature of bibliometrics, scientometrics, and informetrics. Scientometrics, 52(2), 291-314.
Hou, H., Kretschmer, H., & Liu, Z. (2008). The structure of scientific collaboration networks in Scientometrics. Scientometrics, 75(2), 189-202.
Jena, K. L., Swain, D. K., & Sahoo, K. C. (2012). Annals of Library and Information Studies, 2002-2010: a bibliometric study. Library Philosophy and Practice, April.
Lozano Díaz, I., Rodríguez Sánchez, Y., & Morffe Félix, M. (2008). Comportamiento de la Bibliotecología y las Ciencias de la Información en Cuba en el período 2005-2008. Acimed, 18(6), 1-15.
Macauley, Peter, et al. (2005). Using digital data and bibliometric analysis for researching doctoral education. Higher Education Research & Development, 24(2), 189-199.
Moed, H. F. (2002). The impact-factors debate: the ISI's uses and limits. Nature, 415(6873), 731-732.
Newby, G. B., Greenberg, J., & Jones, P. (2003). Open source software development and Lotka's law: bibliometric patterns in programming. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 54(2), 169-178.
Pinto, M., Escalona, M. I., Pulgarín, A., & Uribe-Tirado, A. (2015). The scientific production of Ibero-American authors on information literacy (1985–2013). Scientometrics, 102(2), 1555-1576.
 Pinto, M., Escalona-Fernández, M. I., & Pulgarín, A. (2013). Information literacy in social sciences and health sciences: a bibliometric study (1974–2011). Scientometrics, 95(3), 1071-1094.
 Shiri, A. (2003). Digital library research: current developments and trends. Library Review, 52(5), 198-202.
 Sin, S. C. J. (2011). International coauthorship and citation impact: A bibliometric study of six LIS journals, 1980–2008. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 62(9), 1770-1783.
Witten, I. H., Cunningham, S. J., & Apperley, M. D. (1996). The New Zealand digital library project. D-Lib magazine, 2(11). [Online] available at: http://www.dlib.org/dlib/november96/newzealand/11witten.html. [2 Nov 2015].
Zhao, L., & Zhang, Q. (2011). Mapping knowledge domains of Chinese digital library research output, 1994–2010. Scientometrics, 89(1), 51-87.