ترسیم ساختار دانش در پژوهش‌های علوم قرآن و حدیث ایران با استفاده از تحلیل هم‌واژگانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی ،دانشگاه پیام نور

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی ،دانشگاه پیام نور

3 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف ترسیم ساختار حوزه علوم قرآن و حدیث ایران در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، طی سال‌های 1385 تا 1394 انجام ‌شده است.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع روش‌های کاربردی علم‌سنجی است و با استفاده از تحلیل هم‌رخدادی واژگان انجام شده است. جامعه پژوهش از 3638 مقاله تشکیل شده است که در مجله‌های حوزه علوم قرآن و حدیث ایران منتشر شده و در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نمایه می‌شوند. برای تجزیه و تحلیل و آماده‌سازی داده‌ها و همچنین ترسیم نقشه‌ها، از نرم‌افزارهای اس.پی.اس.اس، بیب اکسل، یو سی آی نت و ووس-ویور استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان دادند که کلیدواژه‌های «قرآن»، «نهج‌البلاغه» و «امام علی (ع)» پرتکرارترین کلیدواژه‌ها در پژوهش‌های حوزۀ قرآن و حدیث بوده‌اند. همچنین، زوج «نهج‌البلاغه امام علی(ع)» پرتکرارترین زوج هم‌واژگانی در پژوهش‌های این حوزه بوده است. یافته‌های حاصل از تحلیل خوشه‌ای نشان دادند که در بازۀ زمانی تحت مطالعه، مفاهیم حوزه قرآن و حدیث ایران از یازده خوشه تشکیل شده‌اند. در انتها، بر اساس نتایج مربوط به نمودار راهبردی، خوشه‌های موضوعی بلوغ‌یافته و خوش توسعه در مطالعات قرآن و حدیث شناسایی شدند.
نتیجه‌گیری: عدم وجود برخی مفاهیم کلیدی قرآنی نظیر اخلاق اسلامی، فلسفه و مکاتب فلسفه اسلامی، سیره نبوی و سیر تاریخی نظرات عالمان و اندیشمندان اسلامی، می‌تواند حاکی از توجه کمتر پژوهشگران به این حوزه بوده باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mapping Knowledge Structure of Quran and Hadith Studies in Iran: A Co-Word Analysis

نویسندگان [English]

  • Hamid Ghazizadeh 1
  • Faramarz Soheili 2
  • Ali Akbar Khasseh 3
1 . Assistant Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, , Payame Noor University
2 Associate Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Payame Noor University
3 Assistant Professor, Department of In-formation Science and Knowledge Studies, , Payame Noor University
چکیده [English]

Purpose: Using a co-word analysis, this study tries to map the intellectual structure of Quran and Hadith Studies in Iran based on the records in the Islamic World Science Citation Database (ISC) during the years 2006 to 2015.
Methodology: This is a scientometric applied research which uses co-word analysis. The research population consists of 3638 articles published in the journals of Quran and Hadith category indexed in ISC database. SPSS, BibExcel, UCInet and VOSviewer are among the software that were used for analyzing and preparing data and drawing maps in this research.
Findings: Results indicated that keywords “Quran”, “Nahj al-Balaghah” and “Imam Ali” are the most frequent keywords in Quran and Hadith Studies. Moreover, “Nahj al-Balaghah***Imam Ali” is the most frequent co-word pair. Findings showed that in the study period (2006-2015), 11 clusters are formed in Quran and Hadith Studies. Also, based on the results of strategic diagram, the matured and well-developed clusters in Quran and Hadith Studies were identified.
Conclusion: The lack of some Quranic key concepts such as Islamic ethics, philosophy and schools of Islamic philosophy, and the prophetic soul may indicate the fact that Quranic researchers have paid little attention to the mentioned areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran and Hadith Studies
  • Text mining
  • Content Analysis
  • Co-word analysis
  • Map-ping the intellectual structure

مراجع

خاصه، علی‌اکبر، احمدی‌نژاد، فریبرز و حجازی، سلیمان (1391). بررسی و تحلیل پژوهش‌های قرآنی در عرصۀ بین‌المللی ISI. قرآن و علم، 10 (1)، 145-166.
خاصه، علی‌اکبر، صادقی، سعید، عزتی، ابراهیم و غفاری، سعید (1395). بررسی جایگاه مطالعات قرآنی در تولید علم جهانی با استفاده از فنون علم‌سنجی. فصلنامه مطالعات قرآنی، 7 (28)، 47-69.
خاصه، علی‌اکبر، و حجازی، سلیمان (1394). زبان بین‌المللی، حلقۀ مفقودۀ پژوهش‌های قرآنی: نگاهی به مقالات آی.اس.ای با موضوعات قرآنی. مجموعه مقالات برگزیده نوزدهمین جشنواره قرآن و عترت دانشگاه پیام نور. زنجان: دانشگاه پیام نور.
زنگیشه، الهه، سهیلی، فرامرز و احمدی، حمید (1393). تحلیل استنادی و هم‌نویسندگی پژوهشگران حوزه اسلام و علوم قرآنی در وبگاه علوم میان سال‌های 1993 تا 2012 و ترسیم ساختار علمی این حوزه. پژوهش‌نامه علم‌سنجی، 1 (1)، 63-80.
کریمی، رضا (1391). بررسی تحلیلی انتشارات علمی تولیدشده در حوزه اسلام. سفینه، 7 (4)، 7-24.
میرحق‌‌‌جو، سعیده (1392). تحلیل علم‌سنجی مجله مطالعات قرآنی. فصلنامه مطالعات قرآن، 4 (16): 141-155
An, X.Y., & Wu, Q.Q. (2011). Co-word analysis of the trends in stem cells field based on subject heading weighting. Scientometrics, 88(1), 133-144.
Callon, M., Courtial, J.P., & Laville, F. (1991). Co-word analysis as a tool for describing the network of interactions between basic and technological research: The case of polymer chemsitry. Scientometrics, 22(1), 155-205.
Cambrosio, A., Limoges, C., Courtial, J.P., & Laville, F. (1993). Historical scientometrics? Mapping over 70 years of biological safety research with coword analysis. Scientometrics, 27(2), 119-143.
Chang, Y.W., Huang, M.H., & Lin, C.W. (2015). Evolution of research subjects in library and information science based on keyword, bibliographical coupling, and co-citation analyses. Scientometrics, 105(3), 2071-2087.
Chen, W.; Chen, J.; Wu, D.; Xie, Y.; Li, J. (2016). Mapping the research trends by co- word analysis based on keywords from funded project. Procedia computer science, 91(4), 547-555.
Coulter, N., Monarch, I., & Konda, S. (1998). Software engineering as seen through its research literature: A study in co‐word analysis. Journal of the American Society for Information Science, 49(13), 1206-1223.
Courtial, J., Callon, M., & Sigogneau, A. (1993). The use of patent titles for identifying the topics of invention and forecasting trends. Scientometrics, 26(2), 231-242.
Culnan, M. J. (1986). The intellectual development of management information systems, 1972–1982: A co-citation analysis. Management Science, 32(2), 156-172.
De-Looze, M. A., & Lemarié, J. (1997). Corpus relevance through co-word analysis: An application to plant proteints. Scientometrics, 39(3), 267-280.
He, Q. (1999). Knowledge discovery through co- word analysis. Library trends, 48(1): 133-159.
Khasseh, A.; Soheili, F.; Sharif moghaddam, H.; Mousavi chelak, A. (2017). Intellectual structure of knowledge of imetrics: A co- word analysis. Information processing & management, 53(3): 705-720.
Law, J., Bauin, S., Courtial, J., & Whittaker, J. (1988). Policy and the mapping of scientific change: A co-word analysis of research into environmental acidification. Scientometrics, 14(3/4), 251-264.
Lee, B., & Jeong, Y. I. (2008). Mapping Korea’s national R&D domain of robot technology by using the co-word analysis. Scientometrics, 77(1), 3-19.
Li, J., Wang, M.H., & Ho, Y.S. (2011). Trends in research on global climate change: A Science Citation Index Expanded-based analysis. Global and Planetary Change, 77(1), 13-20.
Liu, Y., Goncalves, J., Ferreira, D., Xiao, B., Hosio, S., & Kostakos, V. (2014). CHI 1994-2013: Mapping two decades of intellectual progress through co-word analysis. In Proceedings of the 32nd annual ACM conference on Human factors in computing systems (pp. 3553-3562). ACM.
Liu, G.Y., Hu, J.M., & Wang, H.L. (2012). A co-word analysis of digital library field in China. Scientometrics, 91(1), 203-217.
Melcer, E., Nguyen, T. H.D., Chen, Z., Canossa, A., El-Nasr, M.S., & Isbister, K. (2015). Games research today: Analyzing the academic landscape 2000-2014. In Proceedings of the 10th International Conference on the Foundations of Digital Games, At Pacific Grove, CA, USA
Qiu, J.P., Dong, K., & Yu, H.Q. (2014). Comparative study on structure and correlation among author co-occurrence networks in bibliometrics. Scientometrics, 101(2), 1345–1360.
Rikken, F., Kiers, H.A., & Vos, R. (1995). Mapping the dynamics of adverse drug reactions in subsequent time periods using INDSCAL. Scientometrics,33(3), 367-380.
Rip, A., & Courtial, J. (1984). Co-word maps of biotechnology: An example of cognitive scientometrics. Scientometrics, 6(6), 381-400.
Sedighi, M., & Jalalimanesh, A. (2014). Mapping research trends in the field of knowledge management. Malaysian Journal of Library & Information Science, 19(1), 71-85.
Vaughan, L., Yang, R., & Tang, J. (2012). Web co-word analysis for business intelligence in the Chinese environment. Aslib Proceedings, 64(6), 653-667.
Wang, L.Y., Zhang, Z.Q., & Wei, J. Z. (2011). A study on foreign research subjects of library and information science based on the co-word analysis during the last ten years. Journal of intelligence, 30(3), 50-58.
Zhang, W., Zhang, Q., Yu, B., & Zhao, L. (2015). Knowledge map of creativity research based on keywords network and co-word analysis, 1992–2011. Quality & Quantity, 49(3), 1023-1038.
Zong, Q.J., Shen, H.Z., Yuan, Q.J., Hu, X.W., Hou, Z.P., & Deng, S.G. (2013). Doctoral dissertations of Library and Information Science in China: A co-word analysis. Scientometrics, 94(2), 781-799.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار