تحلیلی بر نظریه‌های مدیریت دانش: رویکردی مبتنی بر نگاشت علمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه قم، ایران.

2 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناس، دانشگاه قم،ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر، شناخت نظریه‌های مدیریت دانش و تعیین میزان تأثیرگذاری هریک از نظریه‌پردازان بر آثار بعدی است.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی علم‌سنجی است که با استفاده از روش‌های کتابخانه‌ای و تحلیل استنادی انجام شده است، به همین منظور، اطلاعات کتاب‌شناختی مربوط به 69 نظریه و مقوله مدیریت دانش به همراه اطلاعات مآخذ آنها از پایگاه وب آوساینس گرفته شد و مورد تحلیل استنادی، زوج کتاب‌شناختی و تحلیل موضوعی مآخذ قرار گرفت. در ادامه روابط استنادی این آثار و مآخذ آنها پردازش و ترسیم شد.
یافته‌ها: نتایج نشان دادند اوج ظهور نظریه‌های مدیریت دانش در دهه نود قرن نوزده و توسط متخصصان مدیریت بوده است. بااین‌حال، متخصصان رشته‌های دیگری مثل کتابداری و علم اطلاعات و کامپیوتر نیز در طرح این نظریه‌ها نقش داشته‌اند. ضمن اینکه نظریه‌پردازان حوزه مدیریت از آثار حوزه‌های دیگری مثل کتابداری و علم اطلاعات، کامپیوتر، علوم تربیتی و روان‌شناسی، تکنولوژی و نوآوری، فلسفه و مدیریت دانش نیز بهره گرفته‌اند. از نظر زوج کتابشناختی و استناد، حدود چهار پنجم مجموعه نظریه‌ها با یکدیگر دارای پیوند هستند و یک شبکه منسجم را تشکیل می‌دهند.
نتیجه‌گیری: نوناکا مهم‌ترین نظریه‌پرداز حوزه مدیریت دانش است و نظریه خلق دانش سازمانی و نظریه شرکت بیشترین تأثیر را بر آثار بعد از خود داشته‌اند. مطالعه تاریخ‌نگاری نیز نشان داد که آثار Nonaka، Grant، Prahlad, Hame، Spender نقش مهمی در پیوند نظریات با همدیگر داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Knowledge Management Theories: An Approach Based on Scientific Mapping

نویسندگان [English]

  • Reza Karimi 1
  • Yaghoub Norouzi 2
1 Assistante Professor, Department of Knowledge and Information Sci-ence; University of Qom; Iran.
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

Purpose:The present study is to identify theories of knowledge management and determine the impact of each theorist on subsequent works.
Methodology: This is an applied scientometrics research that was carried out using library methods and citation analysis. Bibliographics information related to 69 theories and categories of knowledge management along with their reference information was taken from the web of science database and then citation analysis and bibliographic coupling analysis were performed. HistCite, VOSViewer, Netdraw and Ucinet software were used for analysis and visualization.
Findings: The results showed that the peak of the emergence of knowledge management theories was in the nineties of the nineteenth century by management scientists. A few of the theories were proposed by scientists from the fields of knowledge and information science, computer scientists and a few other disciplines. Citation analysis showed that the theories mainly cited management sources; however, there were also citations to the sources of other fields especially to library and information science, Computer, Technology and innovation, psychology, philosophy, and knowledge management. Bibliographic coupling map showed that about four-fifths of the theories were linked to each other as a whole network.
Conclusion: Noaka is the most important theorist in the field of knowledge management. The theory of organizational knowledge creation and company theory have had the greatest impact on the effects of the past.  Historiography of the works showed that works by Nonaka, Grant, Prahalad, Hamel, and Spender has played an important role in linking older theories to more recent works.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge management
  • Theories
  • Citation analysis
  • Bibliographic coupling
  • theorists

مراجع

احمدی، حمید؛ کوکبی، مرتضی (۱۳۹۴). همایندی واژگان: مطالعه‌ای پیرامون پیوند و مرز میان مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش بر اساس انتشارات داخلی نویسندگان ایرانی. پردازش و مدیریت اطلاعات ۳. ۶۴۷-۶۷۶.
جمالی مهموئی، حمیدرضا (11392). نگاشت نقشه علمی نظریه‌های رفتار اطلاعاتی انسان. پردازش و مدیریت اطلاعات ۴. ۹۷۱-۹۸۷.
حاضری، افسانه، توکلی‌زاده راوری، محمد، ابراهیمی وجیهه (۱۳۹۴). تعیین طبقات اصلی مرتبط با مدیریت دانش در پایگاه وب آو ساینس و مطالعه هم‌پوشانی موضوعی آنها. پردازش و مدیریت اطلاعات ۴. ۹۹۷-۱۰۲۳.
حاضری، افسانه، مکی‌زاده، بی‌بی فاطمه، مرادی قره‌قانی، سمیرا. (1395). مطالعه گرایش‌های موضوعی مقالات مدیریت دانش در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی با رویکرد تحلیل استنادی. دولتی- وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری- دانشگاه یزد- پردیس علوم انسانی و اجتماعی- دانشکده علوم اجتماعی
حاضری، افسانه، ملکی زاده، فاطمه؛ امینیان دهکردی، شکوفه. (1394). مطالعه همکاری علمی و شبکه هم تألیفی در مقالات مدیریت دانش حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی از پایگاه وب آوساینس. مدیریت اطلاعات و دانش شناسی . ۶۱-۷۴.
حسن‌زاده، محمد. (1386). مدیریت دانش: مفاهیم و زیرساخت‌ها. تهران: کتابدار.
حیدری، غلامرضا؛ زارع‌ فراشبندی؛ فیروزه، حاجی‌زین‌العابدینی، محسن، عصاره، فریده، حری، عباس، بهزادی، رزیتا. (1392). از کتاب‌سنجی تا وب‌سنجی: تحلیلی بر مبانی، دیدگاه‌ها، قواعد و شاخص‌ها. کتابدار
رضایی نور، جلال، لاریجانی، هادی؛ مولاناپور، رامین (1393). دیریت دانش و به‌کارگیری آن در سازمان‌ها. آتی‌نگر صدیقی، مهری، جلالی‌منش، عمار (1391). مطالعه روند پژوهش در حوزه مدیریت دانش در بازه زمانی ۲۰۰۱- ۲۰۱۰ و ترسیم ساختاری از آن. پردازش و مدیریت اطلاعات ۲. ۳۶۳.
کوکبی، مرتضی، حیدری، غلامرضا، صراطی شیرازی، منصوره (1393). مقایسه کتابشناختی برون‌دادهای انتشاراتی حوزه‌های مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش؛ با تأکید بر سهم علم اطلاعات و دانش‌شناسی در هر یک از این حوزه‌ها. پردازش و مدیریت اطلاعات ۲. ۳۹۷-۴۱۷.
هاشمی، حامد و خاصه، علی‌اکبر. (1398). تحلیل علم‌سنجی پژوهش‌های مدیریت دانش ایران در پایگاه استنادی جهان اسلام (آی.اس.سی). مجله مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی.
Baskerville, R., & Dulipovici, A. (2006). The theoretical foundations of knowledge management. Knowledge Management Research & Practice, 4(2), 83-105.
Bedford, D. A., & Lewis, J. (2015). Introduction to the special issue: Knowledge management models and theories. Journal of Information & Knowledge Management, 14(4), 1502002.
Crane, L. (2016). Knowledge and Discourse Matters: Relocating Knowledge Management's Sphere of Interest onto Language. John Wiley & Sons. ‏
Carvalho, M.M., Fleury, A., Lopes, A.P., (2013). An overview of the literature on technology roadmapping (TRM): contributions and trends. Technol. Forecast. Soc. Chang. 80, 1418-1437.
Edwards, J. S. (Ed.). (2016. The essentials of knowledge management. Springer. ‏
Heisig, P. (2009). Harmonisation of knowledge management—comparing 160 KM frameworks around the globe. Journal of Knowledge Management, 13, (4): 4-31.
Gaviria-Marin, M., Merigó, J. M., & Baier-Fuentes, H. (2019). Knowledge management: A global examination based on bibliometric analysis. Technological Forecasting and Social Change, 140, 194-220.     
Kakabadse, N. K., Kakabadse, A., & Kouzmin, A. (2003). Reviewing the knowledge management literature: towards a taxonomy. Journal of knowledge management, 7(4), 75-91.
Fteimi, N. (2015). Analyzing the literature on knowledge management frameworks: Towards a normative knowledge management classification schema.
Lee, M. R., & Chen, T. T. (2012). Revealing research themes and trends in knowledge management: From 1995 to 2010. Knowledge-Based Systems, 28, 47-58.
Van Leeuwen, T., & Tijssen, R. (2000). Interdisciplinary dynamics of modern science: analysis of cross-disciplinary citation flows. Research Evaluation, 9(3), 183-187.
Polanyi, M. (1969) Knowing and Being: Essays by Michael Polanyi. M. Grene.
Serenko, A., & Dumay, J. (2015a). Citation classics published in knowledge management journal. Part I: Articles and their characteristics. Journal of Knowledge Management, 19(2), 401-431.
Serenko, A., & Dumay, J. (2015b). Citation classics published in knowledge management journal. Part II: Studying research trends and discovering the Google Scholar Effect. Journal of Knowledge Management, 19(6), 1335-1355.
Timbrell, G., Delaney, P., Chan, T., Yue, A., & Gable, G. (2005). A structurationist review of knowledge management theories. ICIS 2005 Proceedings, 20.‏ ‏ ‏
Van Leeuwen, T., & Tijssen, R. (2000). Interdisciplinary dynamics of modern science: Analysis of cross.
Fteimi, N. (2015). Analyzing the Literature on Knowledge Management Frameworks: Towards a Normative Knowledge Management Classification Schema. In ECIS. ‏
Walter, C., & Ribière, V. (2013). A citation and co-citation analysis of 10 years of KM theory and practices. Knowledge Management Research & Practice, 11(3), 221-229.
Wallace, D. P., Van Fleet, C., & Downs, L. J. (2011). The research core of the knowledge management literature. International Journal of Information Management, 31(1), 14-20. ‏
Wong, K. Y., & Aspinwall, E. (2004). Knowledge management implementation frameworks: a review. Knowledge and Process Management, 11(2), 93-104.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار