بررسی مشارکت علمی دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی در تولید علم براساس داده های پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علم اطلاعات و دانش شناسی، گروه پژوهشی ارزیابی و توسعه منابع، مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، شیراز.

2 کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی؛ گرایش علم سنجی، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، شیراز.

چکیده

هدف: این پژوهش بررسی مشارکت علمی دانشجویان علم اطلاعات و دانش‌شناسی در تولید علم بود.
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی علم‌سنجی است که با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی، مدارک علمی دانشجویان علم اطلاعات و دانش‌شناسی را مورد مطالعه قرار داده است. جامعه آماری شامل کلیه مدارک علمی دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی نمایه‌شده در پایگاه ISC (بازه زمانی 1387-1394) است.
یافته‌ها: دانشجویان در این بازه 490 مدرک علمی منتشر کرده بودند. مقطع دکترا دارای بیشترین تعداد تولید علم و الگوی غالب همکاری‌شان مشارکت گروهی بود. از لحاظ تعامل علمی، دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در رتبه نخست و پس ‌از آن به‌ترتیب دانشجویان دانشگاه شهید چمران، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه تهران در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. از نظر تعداد انتشارات علمی، دانشجویان دانشگاه شهید چمران با 97 مدرک در رتبه نخست و دانشجویان دانشگاه فردوسی با انتشار 96 مدرک در رتبه دوم قرار داشتند. دیگر یافته‌ها نشان دادند که اختلاف معناداری بین نوع دانشگاه با میزان تولیدات علمی دانشجویان وجود دارد.
نتیجه‌گیری: مشارکت دانشجویان در تولید علم گرچه روبه رشد بوده، ولی به نسبت تعداد دانشجویان حدوداً 10.0 بود که قابل توجه نیست. چنین امری توجه بیشتر گروه‌های آموزشی و سیاست‌گذاران را در جهت استفاده بهینه از پتانسیل دانشجویان تحصیلات تکمیلی می‌طلبد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Scientific Participation of Iranian postgraduate students in the Field of Knowledge and Information science based on the Data of the Islamic World Science Citation Center (ISC)

نویسندگان [English]

  • Hajar Safahieh 1
  • Maryam Khosravi 2
1 Assistant Professor, Information Science and Knowledge Studies, Rre-search Department of Evaluation and Collection Development, regional information center for science and technology, Shiraz.
2 M.S. in Information Science and Knowledge Studies, Scietometrics field, regional information center for science and technology, Shiraz.
چکیده [English]

Purpose:The purpose of this study was to assess scientific participation of Iranian postgraduate students in the field of knowledge and information science from 2008 to 2014 based on data of the ISC.
Methodology: This research is a descriptive scientometric study that has studied the scientific documents of knowledge and information science postgraduate students documents indexed in the ISC database (period 1387-1384) by using scientometric indicators.
Findings: The findings showed that postgraduate students have published 490 articles in journals indexed in the ISC database during the period of 1387-1394. PhD students had the highest number of scientific production and the dominant pattern among them in doing research was group collaboration. In terms of scientific collaboration, The students of Ferdowsi University of Mashhad were in the first rank and then the students of Shahid Chamran University, Islamic Azad University and the University of Tehran were in the next ranks, respectively. In terms of the number of scientific publications, the students of Shahid Chamran University were in the first place with 97 documents and the students of Ferdowsi University were in the second place with 96 documents. Other findings showed that there is a significant difference between the type of university and the amount of students' scientific productions.
Conclusion: The scientific production of the students is growing over the years however with regards to the number of these students (10.0) this growth is not desirable and significant. This requires more attention of educational groups and policy makers to make the best use of the potential of graduate students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientific production
  • Islamic World Science Citation Center
  • students in field of knowledge and information science
  • Scientometrics
اصنافی، امیررضا و امتی، الهه. (1395). تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در حوزه خانواده‌درمانی. مجله علم‌سنجی کاسپین، ۳ (۲)، ۷-۱۵.
بشیری، جواد و گلیوری، عباس. (1397). ‌تألیفی در نشریات علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پژوهش‌نامه علم‌سنجی، 4(8)، 86-73.
 
بیجندی، محمدصادق. (1391). بررسی فرایند نظام آموزشی تحصیلات تکمیلی پژوهش‌محور در کشور از برنامه تا عمل، اولین همایش ملی بررسی چالش‌ها و راهکارهای توسعه تحصیلات تکمیلی پژوهش محور در ایران. دانشگاه علم و فرهنگ. بازیابی‌شده در تاریخ 25 اردیبهشت 1397 از http://www.civilica.com/paper-usc01-usc01-001.html.
بیگدلی، زاهد، مهرنیت، خدیجه و سعیدی‌زاده، سارا. (1391). مقایسه تولیدات علمی دانش‌آموختگان مقطع دکتری دانشگاه‌های داخل و خارج از کشور در حوزه کتابداری و علم اطلاعات. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 15 (4)، 191-207.
بیگلو، محمدحسین، چخماچی دوم، نگین و شاه خدابنده، سوسن. (1392). بررسی مشارکت علمی روان‌شناسان ایرانی در انتشار مقالات علمی در پایگاه مدلاین طی سال‌های 2010-2000. روا‌ن‌شناسی بالینی، 5(1)، 107-116.
تصویری قمصری، فاطمه و جهان‌نما، محمدرضا .(1386). بررسی وضعیت تولیدات علمی پژوهشگران پژوهشکده مهندسی در سال‌های 1384-‌1370. فصلنامه کتابدرای و اطلاع‌رسانی، 10 (2)، 107-124.
جوکار، طاهره و ورع، نرجس. (1388). بررسی میزان مشارکت محققان زن و مرد در تولید مقالات علمی در مجلات هسته حوزه کتابداری ایران: مقایسه موردی فصلنامه کتاب و فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 88، 95-110.
حاجی‌حیدری، فرزانه، جعفری، پریوش و آراسته، حمیدرضا. (1394). مقایسه رسالت‌ها و اهداف دوره‌های دکترا تخصصی در ایران و برخی از کشورهای جهان. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، 7(4)، 107-138.
ذاکر صالحی، غلامرضا. (1380). دانشگاه‌های آینده: بررسی ابعاد تحول در آموزش عالی. مجموعه مقالات آموزش عالی و توسعه پایدار، جلد دوم، تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی.
زارعی، عاطفه، فصیحی، آیلین، کرمی، سمیرا، سلطانیان، علیرضا و گیتی، آناهیتا. (1396). بررسی تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی همدان در پایگاه اطلاعاتی Web of Sciences  بر اساس قانون برادفورد از آغاز تا پایان سال ۲۰۱۵. مجله علمی پژوهان. ۱۵ (۳)، ۳۶-۴۲.
زارعی، محمدحسین و نصر اصفهانی، احمدرضا. (1396). بررسی مشارکت علمی و بین‌المللی پژوهشگران ایرانی حوزه برنامه‌ریزی درسی در تولید علم جهانی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 14 (26)، 42-46.
شرفی، علی و نورمحمدی، حمزه‌علی. (1391). تعیین فرایند زیست موضوعات پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکترای رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی موجود در پایگاه اطاعاتی پروکوئست (ProQuest) از سال 6002–6000 مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 10، 41-60.
 
عرفان‌منش، محمدامین و ارشدی، هما. (1394). شبکه هم‌نویسندگی مؤسسات در مقاله‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایران، تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 49 (1)، 79-99.
عرفان‌منش، محمدامین. (1396). جایگاه منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران در تولید علم حوزه اپیدمیولوژی، مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، 13(3)، 173-162.
علی کوچک، یوسف. (1390). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان فعالیت علمی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری (مطالعه موردی دانشگاه مازندران). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.
غفاری، سعید و سلحشور، گوهر. (1393). بررسی تولیدات علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان تهران طی سال‌های 1390–1380. فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش‌شناسی، 1 (1)، 20-32.
غلامی، منصور. (1398). صندلی دانشگاه‌ها خالی مانده است. بازیابی‌شده در تاریخ 18 شهریور 1398 از https://snn.ir/fa/news/787335.
قرنفلی، محسن و فرقانی، علی. (1391). تبیین نقش تحصیلات تکمیلی پژوهش‌محور در توسعه علم و فناوری، اولین همایش ملی بررسی چالش‌ها و راهکارهای توسعه تحصیلات تکمیلی پژوهش‌‌محور در ایران. جهاد دانشگاه علم و فرهنگ بازیابی‌شده در تاریخ 12 بهمن 1397 http://www.civilica.com//paper-usc01-usc01-014.html.
کازرانی، مریم، باقری قهفرخی، مرضیه و شکفته، مریم. (1398). بررسی تحلیلی و استنادی تولیدات علمی اعضای هیئت علمی طب سنتی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران در پایگاه استنادی اسکوپوس در فاصله سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵. (1398). فصلنامه گیاهان دارویی، ۲ (۷۰)، ۴۵ -۵۸.
کرمی، نورالله و علیجانی، رحیم. (1387). تولید علم متخصصان کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران در پایگاه امرالد. علوم و فناوری اطلاعات،23(3)، 36-19.
منصوری، علی؛ سهیلی، فرامرز و قزوینه، پریسا. (1397). بررسی وضعیت کشورهای اسلامی از نظر فقر علمی در حوزه علوم پزشکی، پژوهشنامه علم‌سنجی،4(8)، 17-32.
میرحسینی، زهره و مهری، اعظم. (1386). بررسی مقایسه‌ای میزان تولید علم اعضای هیئت علمی رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی. بازیابی‌شده در تاریخ 20  بهمن  1396 از:
http://ensani.ir/file/download/article/20120504123928-6006-283.pdf
 
نوروزی چاکلی، عبدالرضا حسن‌زاده، محمد و نورمحمدی، حمزه‌علی؛ اعتمادی‌فرد، علی. (1388). پانزده سال تولید علم ایران در پایگاه‌های "مؤسسه اطلاعات علمی" (ISI) 2007-1993. فصلنامه کتاب، 77، 175-200.
نیکزاد، مهسا، حریری، نجلا، باب‌الحوائجی، فهیمه و نوشین‌فرد، فاطمه. (1394). گذار و تداوم در تولید علم: تحلیل جریان نویسندگی در حوزه شیمی. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات. ۳۱ (۲) ،۳۰۳-۳۲۳.
یوسفی، احمد، گیلوری، عباس، شهمیرزادی، طیبه، همت، مرتضی و کشاورز مریم. (1391). بررسی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در حوزه ایمنی‌شناسی در پایگاه اطلاعاتیISI ، مجله علوم پزشکی رازی، ۱۹ (۹۶)،۱-۱۱.
Anwar, M. A. (2004). From doctoral dissertation to publication: a study of 1995 American graduates in Library and Information Sciences. Journal of Librarianship and Information Science, 36(4), 151–157.
Chauhan, S. K. and Mahajan, P. (2017). Measuring quality and quantity of Indian library and information science research output, SRELS Journal of Information Management, 54(3), 125-129.
Nazarovets, S., & Nazarovets, M. (2018). Local journals and misleading metrics: A   quantitative analysis of publication activity of LIS PhD students in Ukraine. Bilgi Dünyas, 19(1), 85-104. Retrived Feb 9, 2018 http://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/643/602.
Peñas, C. S., & Willett, P. (2006). Brief communication: gender differences in publication and citation counts in librarianship and information science research. Journal of Information Science, 32(5), 480–485.
Stefano D, Fuccella V, Vitale M, Zaccarin S. (2018). The use of different data sources in the analysis of; co-authorship networks and scientific performance. Social Networks. Retrieved Jun 20, 2018 from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378873313000403