تحلیل الگوهای انتشاراتی حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی ۵۰ کشور پیشرو در مقایسه با کل تولیدات علمی آنها در وبگاه علوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارگروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تبریز

2 دانشیارگروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تبریز.

3 کارشناس ارشد علم‌سنجی، دانشگاه تبریز.

چکیده

هدف: تحلیل الگوهای انتشاراتی حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی‌ ۵۰ کشور پیشرو در مقایسه با کل تولیدات علمی آنها در وبگاه علوم طی سال‌های 2017-۱۹۹۰ است.
روش‌شناسی: این مطالعه با رویکرد علم‌سنجی انجام‌ شده است. داده‌ها از وبگاه علوم گردآوری و در فایل‌های اکسل وارد شد. نمونه آماری شامل تولیدات علمی 50 کشور بوده و جهت تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است.
یافته‌ها: از مجموع ۴۸۳۲۹۰۶۴ مدرک مربوط به‌ کل حوزه‌های علمی ۵۰ کشور، ۸۵۱۷۵۸۶ مدرک در حوزه‌های علوم انسانی‌ منتشر شده است که ۶۲.۱۷ درصد از کل انتشارات را تشکیل می‌دهد. میانگین نرخ رشد تولیدات علمی ۵۰ کشور در کل حوزه‌های علمی ۳۷ درصد و در علوم انسانی‌ ۴۵ درصد بوده است. در کل حوزه‌های علمی بیشترین نرخ رشد مربوط به ایران با ۱۱۷ درصد بوده است که بیش از ۱۶.۳ برابر میانگین نرخ رشد جهانی است. با بررسی نرخ رشد تولیدات علمی حوزه‌های علوم انسانی ‌مشخص شد، چین با ۱۰۳ درصد در رتبه اول و کشورهای ایران و اندونزی به‌ترتیب با ۱۰۰ و ۹۸ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نیز نشان‌داد بین رتبه‌های تولیدات علمی کل حوزه‌های علمی و حوزه‌های علوم ‌انسانی ‌و اجتماعی ۵۰ کشور رابطه همبستگی مثبت وجود دارد.
نتیجه‌گیری: انتشارات علوم انسانی و اجتماعی نزدیک به 50 درصد کشورهای مورد بررسی پایین‌تر از رتبه سایر علومشان بوده است که این امر توجه جدی این کشورها به علوم انسانی و اجتماعی را می‌طلبد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Publication Patterns Analysis of the Humanities and Social Sciences in The Top 50 Countries in Comparison with the Total Publications of These Countries on the Web of Science Database

نویسندگان [English]

  • Afshin Hamdipour 1
  • Rasoul Zavaraqi 2
  • Azam Sabatehagh 3
1 Associate Professor, Department of knowledge and information science, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
2 . Associate Professor, Department of knowledge and information science, University of Tabriz, Tabriz, Iran
3 MA, Department of knowledge and information science, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Purpose: The purpose of the present study is to analyze the publication       patterns of the humanities and social sciences domain (HSSD) in the top 50 leading countries in comparison with their total publications at the Web of    Science (WoS) during the years of 1990-2017.
Methodology: This study was conducted by scientometrics approach. Data were collected from WoS and entered into Excel software and analyzed with descriptive and inferential statistics.
Findings: The findings showed that out of 48329064 publications in 50 under-studied countries, 8517586 records (17.62%) have been published in the HSSD. The average growth rate of publication for the 50 countries in all disciplines was about 37% and in the HSSD it was about 45%. In all scientific disciplines, the Iranian publications’ growth rate was 117%, which is 3.16 times larger than the average global growth rate. Also, the investigation of growth rate in the HSSD showed that China is at the top with 103%, while Iran with 100 % and Indonesia with 98% ranked second and third respectively.
Conclusion: The humanities and social sciences publications in the 50% of under-studied countries is lower than publications of Pure Science, this shows the need for serious attention of these countries to HSSD researches.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social science and Humanities
  • Publication patterns
  • Scientific Production
  • Faculty Members

مراجع

 
اسدی، مریم، و قادری سهی، علی، (۱۳۹۴). سی و نه سال تولید علم ایران در حوزه ژئوفیزیک. فیزیک زمین و فضا، ۴۱ (۱)، ۱۴۷-166.
اسلامی، زهرا، (1396). طراحی الگویی برای سنجش بهره‌وری پژوهشی اعضای هیئت ‌علمی دانشکده‌های علوم اجتماعی و علوم انسانی دانشگاه تهران. رساله دکتری. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه تهران.
امامی، ابراهیم، (۱۳۸۹). وضعیت تولیدات علمی ایران در سال ۲۰۰۹. ارتباط علمی، ۱۵ (۳)، ۶-1.
باقری، شهلا، (1387). علوم انسانی و اجتماعی از بحران به محلی‌سازی: انتقادها و راهکارها. روش‌شناسی علوم انسانی، 14 (54): 47-66.
بهزادی، زهرا، و جوکار، عبدالرسول، (1390). نگاشت (Mapping) تولیدات علمی حوزه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی کشورهای جهان اسلام در پایگاه web of science در سال‌های 2004-1994. مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 22 (3)، 142- 155.
پناهی، محمدحسین، (1388). اهمیت علوم انسانی، کنگره ملی علوم انسانی: وضعیت امروز، چشم‌انداز آینده. مجله اینترنتی فارابی. 5. بازدیدشده در 25.11.1398: http://ensani.ir/fa/article/100682/ اهمیت-علوم-انسانی
تاج‌الدینی، اورانوس، باب‌الحوائجی، فهیمه، و موسوی، علی، (1396). بررسی وضعیت ترجمان دانش در علوم انسانی کشور. فصلنامه دانش‌شناسی، 38: 25-36.
توکلی‌زاده راوری، محمد، حاضری، افسانه، نجفی، راضیه، و سهیلی، فرامرز، (۱۳۹۵). تحلیلی بر یک دهه تولید علم پژوهشگران ایرانی در سطح ملی. پژوهش‌نامه علم‌سنجی، ۲ (۴)، ۱-1.
حسن‌زاده، محمد، نویدی، فاطمه، و بینش، سیده مژگان، (1392). نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها. شیراز: انتشارات تخت جمشید.
حسن‌زاده‌ کمند، هایده، و فدائی، غلامرضا، (1389). بررسی تولیدات علمی اعضای هیئت‌ علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه تبریز طی سال‌های 1386-1381. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. 16 (2)، 157-175.
خورشیدی، غلامحسین، و پیشگاهی، شیوا، (1391). پیش‌نیازها و موانع تحقق توسعه علوم انسانی میان‌رشته‌ای. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 4 (2)، 1-16.‎
داورپناه، محمدرضا، (1389). چالش‌های علم‌سنجی در علوم انسانی. پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت، 8 (2)، 125-146.
رضایی، مینا، و نوروزی چاکلی، عبدالرضا، (1393). شناسایی و اعتبارسنجی شاخص‌های ارزیابی بهره‌وری پژوهشی پژوهشگران ایران. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30 (1)، 3-39.
رضاقلی‌فامیان، علی، (1397). ارزیابی دوگانه‌های علوم سخت/نرم و رشته/میان‌رشته‌ای بر اساس عنوان مقالات علمی‌ـ‌ پژوهشی فارسی و آی.‌اس.‌آی انگلیسی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، ۱۰ (۲)، ۱۱۷-139.
سامانیان، مصیب. (1384). وضعیت تولید علم در ایران در گروه علوم انسانی و موانع توسعه‌ علمی. پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد. 1 (4)، 1-32.
شمشیری، بابک، سلیمی، قاسم، و سنگی، فروغ، (1397). معیارهای ارتقای اعضای هیئت علمی در حوزه علوم انسانی از منظر تجارب دانشگاه‌‌های معتبر دنیا و تجارب اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز پژوهشی ترکیبی. آموزش عالی ایران، 10 (1)، 99-131.‎
سهیلی، فرامرز، و عصاره، فریده، (1388). بررسی تولیدات علمی اعضای هیئت علمی دانشگاه رازی در نمایه استنادی علوم طی سال‌های 2008-1992: مطالعه‌ای موردی. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات. 3 (4)، 81-110.
عصاره، فریده، و باجی، فاطمه، (۱۳۸۸). تولیدات علمی تأثیرگذار نویسندگان علوم اجتماعی ایران در پایگاه وب آو ساینس در سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۶، مطالعات کتابداری و علم اطلاعات. ۳ (۲)، 65-76.
عصاره، فریده، و فارسی، قربانعلی، (1381). نمایه اسـتنادی علوم:(SCI)  سـاختار و کاربردهـای آن. رهیافت. 27: 226-236.
عصاره، فریده، عفیفیان، فرزانه، نورمحمدی، حمزه‌علی، (1398). طراحی مدل مفهومی و عملیاتی ارزیابی و رتبه‌بندی علمی گروه‌های آموزشی حوزه علوم انسانی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی ایران. پژوهش‌نامه علم‌سنجی، 5 (9)، 23-46.
عصاره، فریده، و معرفت، رحمان، (1384). مشارکت پژوهشگران ایرانی در تولید علم جهانی در مدلاین حوزة علوم پایه و بین‌رشته‌ای پزشکی. رهیافت. 35: 39-44.
عرفان‌منش، محمدامین، و مروتی اردکانی، مرضیه، (۱۳۹۵). مطالعه علم‌سنجی و تحلیل شبکه‌های همکاری علمی در فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، ۸ (۴)، ۵۵-77.  
قاسمی، علی‌اصغر، و امامی میبدی، راضیه، (۱۳۹۴). نقش و جایگاه مطالعات میان‌رشته‌ای در رشد و توسعه علوم انسانی در کشور. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، ۷ (۴)، ۱-19.
قنادی‌نژاد، فرزانه، و حیدری، غلامرضا (زودآیند) روش‌ها و شاخص‌های ارزیابی تولیدات علمی در علوم انسانی و اجتماعی: مرور نظام‌مند. پژوهش‌نامه علم‌سنجی. doi:10.22070/rsci.2020.4998.1341
گودرزی، سمیرا، (۱۳۹۶). بررسی‌ وضعیت تولیدات علمی حوزه علوم انسانی دانشگاه تهران که در طول سال‌های ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۲ (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
مرادی، مرتضی، (1393). گذر پارادایمی از پژوهش‌های کمّی به پژوهش‌های کیفی در علوم انسانی. رهیافت. 24 (57)، 93-116.
مردانی، امیرحسین، مردانی، اردوان، و شریف‌مقدم، هادی، (۱۳۹۰). بررسی تولید علم پژوهشگران ایرانی در زمینه ایدز: بر اساس داده‌های پایگاه اطلاعاتیWeb of Science . مدیریت سلامت، ۱۴ (۴۵) ۳۵-46.
لطف‌آبادی، حسین، (۱۳۸۲). تولید علم و مقالات علمی-پژوهشی علوم انسانی در ایران. نوآوری‌های آموزشی، 2 (6)،7-15.
نظرزاده زارع محسن، جمالی احسان، آرئین محمدعلی، اسکروچی رامتین، نصیری فیروز علیرضا، (۱۳۹۳). مقایسه تولیدات علمی ایران با کشورهای رقیب خاورمیانه در حوزه‌ تعلیم و تربیت. مجله علم‌سنجی کاسپین. ۱ (۲): ۲۲-۳۱.
نوروزی چاکلی، عبدالرضا، حسن‌زاده، محمد، نورمحمدی، حمزه‌علی، (1388). سنجش علم، فنّاوری و نوآوری: مفاهیم و شاخص‌های بین‌المللی. تهران. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
Archambault, Éric, Vignola-Gagné, Étienne, Côté, Grégoire, Larivière , Vincent, & Gingrasb, Yves. (2006). Benchmarking scientific output in the social sciences and humanities: The limits of existing databases. Scientometrics, 68(3), 329-342.
Carayol, Nicolas, & Matt, Mireille. (2006). Individual and collective determinants of academic scientists’ productivity. Information Economics and Policy, 18(1), 55-72.
Chen, K. H.; Tang, M. C.; Wang, C. M.; Hsiang, J. (2015). Exploring alternative metrics of scholarly performance in the social sciences and humanities in Taiwan. Scientometrics, 102(1),
97-112.
Flowerdew, J. & Li, Y. (2009). English or Chinese? The trade-off between local and international publication among Chinese academics in the humanities and social sciences. Journal of Second Language Writing, 18(1), 1-16.‏
Grech, Victor. (2019). Write a Scientific Paper (WASP): An overview of differences in styles between the sciences and the humanities. Early human development, 129, 96-99.
King, David A (2001). The Science impact of nations: what different countries get for their research spending. Nature,430 (15), 311-315.
Kulczycki, Emanuel, Engels, Tim CE, & Nowotniak, Robert. (2017). Publication patterns in the social sciences and humanities in Flanders and Poland. Proceedings of the the 16Th International Conference on Scientometrics & Informetrics. Oct. 16 – 20, 2017. China: Wuhan University. PP. 95-104.
Kulczycki, Emanuel, Engels, Tim CE, Pölönen, Janne, Bruun, Kasper, Dušková, Marta, Guns, Raf, . . . Starčič, Andreja Istenič. (2018). Publication patterns in the social sciences and humanities: evidence from eight European countries. Scientometrics, 116(1), 463-486.
Leydesdorff, Loet, & Wagner, Caroline S. (2008). International collaboration in science and the formation of a core group. Journal of Informetrics, 2(4), 317-325.
Li, Yongyan, & Flowerdew, John. (2009). International engagement versus local commitment: Hong Kong academics in the humanities and social sciences writing for publication. Journal of English for Academic Purposes, 8(4), 279-293.
Liu, W., Hu, G., Tang, L., & Wang, Y. (2015). China's global growth in social science research: Uncovering evidence from bibliometric analyses of SSCI publications (1978–2013). Journal of informetrics, 9(3), 555-569.
Nederhof, Anthony, Zwaan, R, De Bruin, R, & Dekker, PJ. (1989). Assessing the usefulness of bibliometric indicators for the humanities and the social and beha vioural sciences: A comparative study. Scientometrics, 15(5-6), 423-435.
Osareh, Farideh, & Wilson, Concepción S. (2000). A comparison of Iranian scientific publications in the Science Citation Index: 1985–1989 and 1990–1994. Scientometrics, 48(3), 427-442.
Ossenblok, Truyken LB, Engels, Tim CE, & Sivertsen, Gunnar. (2012). The representation of the social sciences and humanities in the Web of Science—a comparison of publication patterns and incentive structures in Flanders and Norway (2005–9). Research Evaluation, 21(4), 280-290.
Reale, E. et al. (2017). A review of literature on evaluating the scientific, social and political
impact of social sciences and humanities research. Research Evaluation. 24(4), 298–308.
Sivertsen, Gunnar, & Larsen, Birger. (2012). Comprehensive bibliographic coverage of the social sciences and humanities in a citation index: an empirical analysis of the potential. Scientometrics, 91(2), 567-575.
Toledo, E. G. (2018). Research assessment in Humanities and Social Sciences in review. Revista española de Documentación Científica, 41(3), 1-14.
Van Leeuwen, Thed. (2006). The application of bibliometric analyses in the evaluation of social science research. Who benefits from it, and why it is still feasible. Scientometrics, 66(1), 133-154.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار