تحلیل ساختار شبکه اجتماعی هم‌نویسندگی و هم‌واژگانی پژوهشگران ایرانی حوزۀ کیفیت زندگی با استفاده از شاخص‌های تحلیل شبکه اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز و کارشناس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران .

2 استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

3 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.

4 کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تهران.

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل ساختار شبکه اجتماعی هم‌نویسندگی و هم‌واژگانی حوزۀ کیفیت زندگی با استفاده از شاخص‌های تحلیل شبکه اجتماعی در پایگاه کلاریویت انلیتیکس WoS‌  در بازۀ زمانی ابتدای سال 200۰ تا انتهای سال 2017 است.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نوع علم‌سنجی بوده و از طریق تحلیل شبکه هم‌تألیفی پژوهشگران، روش‌های تحلیل هم‌رخدادی واژگان و با استفاده از شاخص‌های تحلیل شبکه‌های اجتماعی انجام شده است. به‌منظور گردآوری داده‌ها، واژه‌های مربوط به کیفیت زندگی از سرعنوان موضوعی MESH استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل 1421 مدرک است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی و روش‌های علم‌سنجی استفاده شده است.
یافته‌ها: در میان محققان، منتظری با 97 مدرک پرکارترین نویسنده بوده است. در میان مؤسسات، دانشگاه علوم پزشکی تهران با 831 مدرک بیشترین مشارکت را داشته است. بیشترین تولیدات علمی مربوط به سال 2014 با 284 مدرک، در زمینه‌ حوزۀ‌ موضوعی بیشترین تعداد مربوط به حوزۀ پزشکی داخلی و عمومی با 235 مدرک و بیشترین نوع مدارک مربوط به مقالات با 1111 مدرک بوده است. در مطالعه شبکه هم‌رخدادی واژگان حوزه کیفیت زندگی 9 خوشه موضوعی شناسایی شد که به‌ترتیب عبارت‌اند از: علم کنترل حرکت (109)، چاقی (54)، سبک زندگی (53)، فراتحلیل (52)، عوامل خطر (39)، زنان (33)، خطر (20)، خوردن (13)، بیماری کرونر (13). خوشۀ علم کنترل حرکت بزرگ‌ترین خوشه است که 84 درصد از کل حجم شبکه را به خود اختصاص داده است.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از تحلیل هم‌رخدادی واژگان نشان داد که در بازه زمانی تحت مطالعه، حوزه کیفیت سلامت از 9 خوشه تشکیل شده است که سه خوشه برتر آن عبارت‌اند از علم کنترل حرکت، چاقی و سبک زندگی. تحلیل شاخص‌های مرکزیت نشان می‌دهد که نویسندگان برتری که شناسایی شده‌اند در دانشگاه‌های برتر کشور فعالیت می‌کنند و تمرکز فعالیت‌های نویسندگان برتر در دانشگاه‌های پایتخت بیشتر از سایر مراکز است. همچنین بررسی شاخص‌های کلان شبکۀ هم‌نویسندگی نشان‌دهنده آن است که این ساختار با توجه به میانگین طول مسیر کم (77/2)، قطر شبکه معادل 5 و ضریب خوشه‌بندی نسبتاً زیاد (75/3) به‌نوعی شبکهۀ جهان کوچک به حساب می‌آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Co-authorship and Co-occurrence Network Structure Analysis of Iranian Researchers on Quality of Life Using Social Networks Analysis

نویسندگان [English]

  • Elaheh Hassanzadeh Dizaji 1
  • Farideh Osareh 2
  • Leila Tavakoli Farrash 3
  • Elham Esmaeil Pounaki 4
1 PhD in Knowledge and Information Science, Shahid Chamran Uni-versity of Ahvaz, Ahvaz, Iran; Employee of National Library of Is-lamic Republic of Iran.
2 Professor, Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.
3 MA. In Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran.
4 MA. In Knowledge and Information Science, University of Tehran, Iran.
چکیده [English]

Purpose: The purpose is to analyze the structure of social network Co-occurrence and Co-authorship in quality of life using social network analysis indicators in the Clarivate analytics WoS database.
Methodology: This research is a scientometric study and has been done using co-occurrence and co-authorship analysis. Social network analysis (SNA) was used to obtain an understanding of the nodes on quality of life areas. MESH subject heading was used to extract related terms on quality of life. The population included 1421 documents which were extracted from Clarivate analytics WoS from 2000 to 2017. Descriptive statistics and Scientometric methods have been used to analyze the data.
Findings: The results showed that among researchers, Montazeri has been the most prolific author with 97 documents. Among the Institutions, Tehran University of Medical Sciences with 831 documents ranked first. The total documents for the year 2014 were 284 documents, the area in this research was internal and general medicine with 235 documents, and among documents, the highest type of documents was related to articles with 1111 records. In the study of co-occurrence network in the field of quality of life, 9 thematic clusters were identified: Motor Control (109), Obesity (54), Lifestyle (53), Meta-analysis (52), Risk factors (39), Women (33), Risk (20), Eating (13) and Coronary disease (13). The Motion Control cluster is the largest cluster, accounting for 84% of the total network volume.
Conclusion: The results of the co-occurrence analysis show that this area consists of 9 clusters, the top three clusters were Motor Control, Obesity, and Lifestyle.  Analysis of centrality indicators shows that most of the top-ranking authors are mainly working at the top universities of the country, and the top authors are mostly concentrated on the universities located in the capital rather than the other cities. Also, the study of macro indicators of co-authorship network shows that this structure is considered as a Small-world network due to its average short path length (2.77), network diameter equal to 5, and relatively high clustering coefficient (3.75).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Co-authorship networks
  • Co-occurrence analysis
  • Quality of life
  • Social networks analysis
  • Iranian researchers

مراجع

 
احمدی، حمید و عصاره، فریده (1396). مروری بر کارکردهای تحلیل هم‌واژگانی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 28 (1)، 125-145.
امامی، مریم، ریاحی‌نیا، نصرت و سهیلی، فرامرز (1399). ترسیم ساختار علمی حوزه تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی با استفاده از تحلیل هم‌رخدادی واژگان. پژوهش‌نامه علم‌سنجی دانشگاه شاهد، 6 (1)، 41-56.
اونق، نازمحمد (1384). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد برنامه‌‌ریزی و رفاه اجتماعی. دانشگاه تهران.
باجی، فاطمه و عصاره، فریده (1393). ساختار شبکه هم‌نویسندگی حوزه علوم اعصاب ایران با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 21 (14)، 71-92.
ذبیحی ویزه‌ناب، عباس (1392). بررسی عوامل اقتصادی-اجتماعی مرتبط با کیفیت زندگی شهروندان شهر اردبیل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
سهیلی، فرامرز، چشمه سهرابی، مظفر و آتش پیکر، سمیرا (1394). تحلیل شبکه هم نویسندگی پژوهشگران حوزه علوم پزشکی ایران: مطالعه‌ای با استفاده از تحلیل شبکه‌های اجتماعی. مجله علم‌سنجی کاسپین، ۲ (۱)، ۲۴-۳۲.
سهیلی، فرامرز و عصاره، فریده (1392). بررسی تراکم و اندازه شبکه اجتماعی موجود در شبکه هم‌‌نویسندگی مجلات علم اطلاعات. پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۲۹ (۲)، ۳۵۱-۳۷۲.
عباس‌پور، جواد، نقشینه، نادر، فدائی، غلامرضا و عصاره، فریده (1392). بررسی قابلیت به‌کارگیری سنجه‌های مرکزیت به‌عنوان شاخص‌های ارتباط استنادی مدارک در بازیابی اطلاعات رابطه‌ای: مطالعه مقدماتی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۱۹ (۱)، ۱۴۹-۱۶۱.
عرفان‌منش، محمدامین و بصیریان جهرمی، رضا (1392). شبکه هم‌تألیفی مقالات منتشرشده در فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات با استفاده از شاخص‌های تحلیل شبکه اجتماعی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازمان‌دهی اطلاعات، 24 (2)، 76-96.
عصاره، فریده، حیدری، غلامرضا، زارع فراشبندی، فاطمه و حاجی زین‌العابدینی، محسن. (1392). از کتاب‌سنجی تا وب‌سنجی: تحلیلی بر مبانی، دیدگاه‌ها، قواعد و شاخص‌ها. تهران: کتابدار.
گائینی، عباسعلی و رجبی، حمید (1394). آمادگی جسمانی. تهران: انتشارات سمت.
محمدیان، سجاد و وزیری، اسماعیل (1396). تحلیل و مصورسازی شبکه هم‌تألیفی دانشگاه‌های علوم پزشکی وابسته به وزارت بهداشت با استفاده از سنجه‌های تحلیل شبکه اجتماعی بر اساس داده‌های .Web of Science پیاورد سلامت، ۱۱ (۱)، ۴۳-۵۶.
مکی‌زاده، فاطمه، حاضری، افسانه و کیخایی، فرزانه (1395). مطالعه ساختار موضوعی مدارک مرتبط با حوزه درمان دیابت نوع دو در پایگاه پاب‌مد. مدیریت سلامت، 19 (64)، 43-55.
Bonacich, P. (2007). Some unique properties of eigenvector centrality. Social networks, 29(4), 555-564.
Bródka, P., Skibicki, K., Kazienko, P., & Musiał, K. (2011). A degree centrality in multi-layered social network. Proceeding of the International Conference on Computational Aspects of Social Networks (CASoN); Oct 19; p. 237-242.
Choi, J., Kang, J.O., Park, S.H., & Kim, S.K. (2011). Co-authorship patterns and networks of Korean radiation oncologists. Radiation Oncology Journal, 29(3), 164-173.
E Fonseca, B.D.P.F., Sampaio, R.B., De Araújo Fonseca, M.V., & Zicker F. (2016). Co-authorship network analysis in health research: method and potential use. Health Research Policy and Systems, 14(1), 34.
El Din, H.S., Shalaby, A., Farouh, H.E., Elariane, S.A. (2013). Principles of urban quality of life for a neighborhood, Housing and Building. National Research Center (HBRC), 9(1), 86-92.
Hanneman, R.A., & Riddle M. (2005). Introduction to social network methods. Riverside, CA:  University of California.
Janssens, F., Leta, J., Glanzel, W., Moor, B. (2006). Towards mapping library and information science. Information Processing and Management, 42 (6), 1614 – 1642.
Monahan, F.D. (2007). Phipps W. Phipps' medical-surgical nursing. 8th ed. St. Louis:Mosby.
Müller, A.M., Maher, C.A., Vandelanotte, C., Hingle, M., Middelweerd, A., Lopez, M.L., DeSmet, A., Short, C.E., Nathan, N., Hutchesson, M.J., & Poppe, L. (2018). Physical activity, sedentary behavior, and diet-related eHealth and mHealth research: bibliometric analysis. Journal of medical Internet research, 20(4), e122.
Naomi, F. & Takanori, I. (2016). Science linkages between scientific articles and patents for leading scientists in the life and medical sciences field: The case of Japan. Scientometrics, 106, 629-644.
Ozsoy, Z., & Demir, E. (2018). The evolution of bariatric surgery publications and global productivity: A bibliometric analysis. Obesity Surgery, 28 (4), 1117-1129.
Sanson‐Fisher, R., Bailey, L.J., Aranda, S., D'este, C., Stojanovski, E., Sharkey, K., & Schofield, P. (2010). Quality of life research: is there a difference in output between the major cancer types?. European journal of cancer care, 19(6), 714-720.
Small, H., & Griffith, B. C. (1974). The structure of scientific literatures I: Identifying and graphing specialties. Science studies, 4(1), 17-40.
Watts, D.J., Strogatz, S.H. (1998). Collective dynamics of ‘small-world’networks. Nature, 393(6684), 440-442.
World Health Organization. (1996). WHOQOL-BREF: introduction, administration, scoring and generic version of the assessment: field trial version, December 1996 (No. WHOQOL-BREF). World Health Organization.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار