تاثیر قدرت اقتصادی بر جایگاه علم و فنّاوری کشورها و تحلیل رابطة متقابل آن‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ،دانشگاه شاهد

2 کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی ،دانشگاه شاهد

چکیده

هدف: شناسایی رابطۀ میان وضعیت اقتصادی و سایر مقوله‌های توسعۀ اجتماعی همواره از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده ‌است. مطالعات نشان می‌دهند که به ‌لحاظ اقتصادی و همچنین از نظر علم و فنّاوری، هر یک از کشورها در جایگاه‌های متفاوتی قرار می‌گیرند. در این راستا، این پژوهش با هدف تحلیل پیوندهای میان قدرت اقتصادی و جایگاه علم و فنّاوری کشورها به انجام رسیده و سعی دارد با تحلیل این گروه از شاخص‌ها رابطۀ میان مقوله‌های اقتصاد و علم و فنّاوری را تبیین کند.
                                     
روش‌شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش‌های علم‌سنجی است و جامعۀ مورد مطالعۀ آن مشتمل بر ۳۸ کشوری است که در قالب سه خوشه با یکدیگر مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته‌اند. این کشورها در طی دورۀ پانزده سالۀ ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۰ دارای شاخص هرش بالاتر از ۱۰۰ در پایگاه سایمَگو بوده‌اند‌ و علاوه ‌بر آن، در تقسیم‌بندی‌های بانک جهانی نیز در سه گروه کشورهای با درآمد بالا، متوسط و پایین حضور داشته‌اند. داده‌های این پژوهش از پایگاه‌های اطلاعاتی سایمگو، یونسکو، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و بانک جهانی استخراج شده و برای تجزیه و تحلیل آن از نرم‌افزارهای Excel و SPSS استفاده شد. همچنین جهت پاسخ‌گویی به سؤال‌ها و فرضیه‌های پژوهش از آزمون هم‌بستگی اسپیرمن استفاده به‌ عمل ‌آمد.
                                     
یافته­ها: نتایج حاکی از آن است که بین دو دسته شاخص‌های قدرت اقتصادی و شاخص‌های جایگاه علم و فنّاوری کشورها هم‌بستگی مثبتی وجود دارد. همچنین میان میزان سرمایه‌گذاری در علوم و فنّاوری و سطح توسعه‌یافتگی علوم کشورها ارتباطی مستقیم برقرار است. به‌علاوه، کشورهایی که از قدرت اقتصادی مناسبی برخوردارند،  ازنظر علم و فنّاوری نیز در جایگاه مطلوبی قرار دارند.
                                     
نتیجه‌گیری: با استفاده از آزمون‌های انجام ‌شده بر روی شاخص‌های زیرگروه قدرت اقتصادی و شاخص‌های زیرگروه علم و فنّاوری، رابطۀ معنادار میان قدرت اقتصادی و جایگاه علم و فنّاوری کشورها مورد تأیید قرار گرفته است. به بیانی دیگر، کشورها‌یی که توجه و سرمایه‌گذاری بیشتری را بر روی شاخص‌های قدرت اقتصادی خود صرف نموده‌اند، به تبع آن شاهد پیشرفت و رشد بیشتری در شاخص‌های جایگاه علم و فنّاوری خود بوده‌اند.
                                     

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of economic power on science and technology situation of countries and the analyzing of their cross-relations

نویسندگان [English]

  • Abdolreza Noroozi Chakoli 1
  • Zahra Madadi 2
1 Associate Professor of Department of Knowledge and Information science, Shahed University, Tehran. Iran
2 M. A. Student of Knowledge and Information Science, Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]


 



Purpose: Understanding the economic situation and its relations with other social dimensions always is important. Studies show that countries are placed in different positions based on their economic and also science and technology situations. The main aim of this research is to analyze the links between economic power indicators and science and technology indicators of some countries.
Methodology: This research is a scientometrics study and it includs 38 countries with H-Index 100 ore more between 1996 and 2010 in SciMago. These countries were categorized and studied in 3 different clusters. The data gathered from WoS, SciMago, UNESCO, OECD and World Bank databases. Excel and SPSS were used to analyze the data. Also, the research questions and hypothesis were responded through Pierson Correlation Test.
Findings: The findings show that there is positive correlation between two batches of economic power indicators and science and technology indicators. Also, there is straight relation between value of investing in science and technology and the level of development of sciences. The countries with suitable economic power are placed in a better situation in terms of science and technology.
Conclusion: There is significant relationship between economic power and science and technology situation of the countries, based on statistical tests on the economic power and science & Technology indicators. In the other words, the countries that spent more fundings on the economic power indicators, have had more growth in their science and technology situations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientometrics
  • economic indicators
  • science and technology indicators
  • research and development indicators
  • economic power

مراجع

حقیقت، لاله. (۱۳۸۷). تأثیر جهانی‌شدن تحقیق و توسعه بر رشد و توسعۀ اقتصادی، فصلنامۀ تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، ۱۸، ۵۶-۶۴.
ربیعی، مهناز. (۱۳۸۷). نقش تحقیق و توسعه در توسعه اقتصادی کشورها. فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد،15، ۳۵-۴۰.
نقشۀ جامع علمی کشور. (۱۳۹۰). تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیرخانه.
 
 
وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری. معاونت آموزشی. دفتر بررسی و ارزیابی پژوهشی. تاریخ بازدید: ۱۲/۰۴/۱۳۹۰دسترس‌پذیر در:
http://research.gov.ir/portal/home/default.aspx?categoryID==3b33f04c-2317-4827-aa45-60f04258f467
Aryanpour Dictionary (2007). Persian online dictionary. [Online]. Available at: http://www.aryanpour.com. Visited:2011/09/11
FRED, Y. Ye (2007). A quantitative relationship between per capita GDP and scientometric criteria .Scientometrics, 71 (3), 407-413. [Online]. available at : http://www. springerlink. com/content/un4265k828713224/fulltext. pdf
Jaff, Klaus. (2005). Science, religion and economic development. Interciencia. 30(6). [Online]. available at: http://www. scielo. org. ve/scielo. php?pid=S0378-18442005000600012&script=sci_arttext&tlng=pt
Longman Dictionary (2001). Entry: Science. England, Longman qroup Ltd.
Nordwall, S. (1980). what is science?. Nordic journal fpr anthroposophic medicin. 1. [Online]. Available at: http://sid.ir/fa/vewssid/S_PDF/10313860101.pdf
Science and Technolog‌dictionary (1992). Entry: Science .USA, Academic Press. Edited by: christipher G. Morris.
SciMagoJr. [Online]. Available at: http://www.scimagojr.com/ Visited at: 2011/08/17
UNDP (2001). Human Development Report, 2001: Making new technologies work for human development. New York: Oxford University Press, Inc.
UNESCO (2008). The UNESCO Institute for Statistics. [Online]. Available at: http://portal.unesco.org/en/ev.php?URL_ID=4977&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html. Visited:2011-11-29.
Uzun. A(2006). Science and technology policy in Turky. National strategies for innovation and change during the 1983-2003. Scientometrics. 66)3), 551-559.
 
Vinkler, Peter (2008). Correlation between the structure of scientific research, scientometric indicators and GDP in EU and non-EU countries. Scientometrics. 74 (2), 237-254.
Xavier, Sanchez-carbonell & Elena Guardiola & ana Belles & Marta Beranuy (2005). Europeun union scientific production on alcohol and drug misuse (1976-2000). 66(3), 1166-1174.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار