سخن سردبیر: شاخص های ارزیابی سردبیر، اعتبار علمی اعضای هیئت تحریریه و ارتقاء مجله

سخن سردبیر

نویسنده

سردبیر پژوهش‌نامه علم‌سنجی، دوفصلنامه علمی دانشگاه شاهد و استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شاهد.

چکیده

بر کسی پوشیده نیست که اعتبار علمی هر مجله، انعکاسی از موقعیت و جایگاه علمی سردبیر و اعضای هیئت تحریریه آن است. امروزه نه تنها اعتبار علمی مجلات در نزد خوانندگان به این مؤلفه وابسته است، بلکه تحت پوشش قرار گرفتن مجلات در نمایه های استنادی و تخصصی معتبر بین المللی نیز تابعی از اعتبار علمی اعضای هیئت تحریریه و بویژه اعتبار علمی سردبیر محسوب می شود. نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد نقش بارزتر سردبیر است که امکان تأثیرگذاری بر ترکیب هیئت تحریریه مجله را فراهم می سازد؛ زیرا حتی با وجود اعضای هیئت تحریریه برجسته و سرشناس در یک مجله، چنانچه سردبیر فردی گمنام باشد و در محافل علمی ملی و بین المللی از موفقیت‌های علمی و مقبولیتهای لازم برخوردار نباشد، بازهم مجله در نزد خوانندگان و سایر مخاطبان ، مهمترین شرط لازم برای ارتقاء خود را از دست خواهد داد و کار آن برای پیوستن به نمایه های استنادی و تخصصی معتبر بین المللی با دشواری های مضاعف همراه خواهد شد.

بنابراین، نکته مهمی که در ارتقاء و موفقیت مجله در پیوستن به نمایه های معتبر بین المللی مطرح است، اعتبار علمی سردبیر و برجستگی جایگاه علمی- اجتماعی وی است که به عنوان نشانی از میزان مقبولیت و پذیرش جایگاه وی در نزد محافل تخصصی ملی و بین‌المللی در نظر گرفته می شود. لذا سردبیر هر چه بیشتر از چنین جایگاهی برخوردار باشد اعتبار علمی مجله بالاتر تلقی خواهد شد و علاوه بر افزایش یافتن شانس مجله برای حضور در نمایه های معتبر بین المللی، مقبولت و جذابیت آن در نزد خوانندگان نیز تقویت خواهد شد. با وجود این، حتی حضور اعضای هیئت تحریریه مشهور در مجله نیز به نوعی از میزان شهرت سردبیر نشأت می گیرد؛ زیرا پژوهشگران برجسته ملی و بین المللی در صورتی به درخواستهای مجلات برای عضویت در کادر هیئت تحریریه آنها پاسخ مثبت می دهند که شناخت مناسبی از جایگاه علمی سردبیر داشته باشند؛ چرا که آنها اعتبار علمی مجله را انعکاسی از اعتبار علمی سردبیر می دانند. روشن است که این موارد و بسیاری از موارد اینچنینی که توسط نمایه های معتبر بین المللی در خصوص اعتبارسنجی مجلات در نظر گرفته می شود، بطور مستقیم و غیرمستقیم به جایگاه علمی سردبیر، از جمله به موفقیت‌های علمی سردبیر و شهرت  علمی ملی و بین المللی وی و به عبارتی به مقبولیت علمی- تخصصی سردبیر در محافل تخصصی پیوند خورده است. لذا در نظر گرفتن مؤلفه ها، معیارها، شاخصهایی که نشان دهنده اعتبار علمی و تخصصی سردبیر در سطح ملی یا بین المللی باشد به عنوان عاملی مثبت و یکی از الزامات کسب موفقیت مجله تلقی می شود. از این رو، مجلات پیشرو که ارتقاء مستمر جایگاه خود را دنبال می کنند باید در انتخاب سردبیر دقت کافی به عمل آورند و به شاخصهای سردبیری توجه ویژه داشته باشند. با توجه به الزامات و پیش نیازهای موجود برای ارتقاء مجلات، می توان مهمترین مؤلفه های ارزیابی سردبیر را به موارد زیر خلاصه کرد. برخی از این مؤلفه ها به ارزیابی اولیه سردبیر و برخی دیگر به ارزیابی عملکرد سردبیر در انجام وظایف سردبیری اشاره دارد:

مؤلفه های اولیه ارزیابی سردبیر

دارا بودن مرتبه علمی استادی
انتشار مقالات تخصصی در مجلات معتبر ملی و بین المللی با درجه های Q1 و Q2
دارا بودن رزومه علمی مؤثر در حوزه تخصصی مجله
دارا بودن شهرت علمی ملی یا بین المللی در حوزه تخصصی مجله، با در نظر داشتن مواردی همچون:
کسب رتبه و جایگاه علمی یا برگزیده شدن در جشنواره های علمی معتبر ملی یا بین المللی
حضور مؤثر در مجامع علمی ملی و بین المللی
مشارکت در کاربردی کردن و تجاری سازی دانش تخصصی
دارا بودن H-index بالاتر از میانگین هم قطاران خود
دارا بودن فعالیت علمی مؤثر در راستای حل مسائل و مشکلات تخصصی جامعه
مرتبط بودن فعالیت های علمی- تخصصی وی با اهداف و ماموریت علمی و تخصصی رشته

مؤلفه های ارزیابی عملکرد سردبیر
موفقیت در انتشار بموقع هر شماره از مجله
موفقیت در روزآمدسازی راهنمای نویسندگان مجله
روزآمدسازی و تقویت ترکیب اعضای هیئت تحریریه
حضور مؤثر در تمامی فرایندهای بررسی مقالات ارسالی به مجله و تصمیم گیری در خصوص آن، از قبیل:
بررسی اولیه مقالات پیش از قرارگیری در فرایند داوری و در صورت نیاز عودت مقاله به نویسنده برای انجام اصلاحات ساختاری و ارسال دوباره
نظارت مؤثر بر ساختار مقالات بطوری که مقالات از ساختار معین، منسجم، یکدست و ساختارمندی پیروی کنند.
ارسال بموقع مقالات به داوری
رسیدگی بموقع به نظرات ارسال شده داوران
مشارکت مؤثر در داوری مقالات، بویژه در زمینه انجام داوری تطبیقی
اعتبارسنجی داوران بر اساس شواهد موجود در داوری های قبلی و بهره گیری از نتایج آن در تعیین داور مناسبتر برای مقالات بعدی
اتخاذ تصمیم نهایی مؤثر در خصوص رد یا پذیرش مقالات
راهبری آماده سازی کیفی و ساختاری مجله برای نمایه سازی در نمایه های معتبر بین المللی (بر اساس شواهد عملی موجود در طی یک سال گذشته)
راهبری و نظارت بر روزآمدسازی مستمر وب سایت مجله
افزایش ارتباطات علمی و کاربردی مجله با محافل علمی- تخصصی ملی و بین المللی
کسب موفقیت برای نمایه سازی نشریه در نمایه های تخصصی و استنادی معتبر بین المللی

     بدیهی است که می توان مؤلفه های دیگری را نیز به این موارد افزود و سپس بر اساس هر یک از این مؤلفه ها، به تدوین شاخصهای مشخصی برای ارزیابی سردبیری پرداخت. علاوه بر این، روشن است که میزان وزن و اهمیت هر یک از شاخصهای ارزیابی سردبیر یکسان نخواهد بود. لذا می توان در قالب پژوهشهایی مستقل و با در نظرگرفتن مؤلفه های یاد شده، به تدوین معیارها و شاخصهای ارزیابی سردبیر پرداخت و میزان وزن و اهمیت هر یک از شاخصها را نسبت به یکدیگر تعیین کرد. در این صورت می توان با رویکردی علمی و به صورتی شفاف به این پرسش مهم پاسخ داد که میزان انطباق شرایط و عملکرد سردبیران مجلات مورد نظر، چه میزان با مؤلفه ها، معیارها و شاخصهای ارزیابی سردبیری مطابقت دارد؟
 
 

عنوان مقاله [English]

Note from the Editor-in-Chief: The Evaluation Criteria for the Editor-in-Chief, the Scientific Credibility of the Editorial Board Members, and the Enhancement of the Journal

نویسنده [English]

  • Abdolreza Noroozi Chakoli
Editor-in-Chief of Scientometrics Research Journal: Scientific Bi-Quarterly of Shahed University, And Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Shahed University.
چکیده [English]

It is widely known that the scientific credibility of any journal reflects the scientific expertise of the editor-in-chief and the members of its editorial board. Today, the scientific credibility of journals is not only important to readers but also influences the coverage of journals in international authoritative citation and specialized indexes. This credibility is closely tied to the scientific credibility of the editorial board members and, in particular, the editor-in-chief. An important point that should be considered is the significant role of the editor-in-chief in influencing the composition of the editorial board of the journal. Even with prominent and well-known editorial board members in a journal, if the editor-in-chief is unknown and lacks the necessary scientific success and acceptance in national and international scientific circles, the journal's credibility remains the most important condition for promotion in the eyes of readers and other audiences. It will lose its identity and impact by integrating into international authoritative citation systems and creating specialized profiles will be accompanied by additional challenges. Hence, a crucial factor for the journal's promotion and success in gaining prestigious international recognition is the scientific credibility of the editor-in-chief and the prominence of their scientific and social standing. This reflects the level of acceptance and recognition within national and international specialized circles. Therefore, the more the editor-in-chief holds such a position, the greater the scientific credibility of the journal will be perceived. Additionally, this will increase the likelihood of the journal being included in prestigious international indexes, and enhance its acceptability and appeal to readers. Despite this, the presence of well-known editorial board members in a journal is often linked to the editor-in-chief's reputation. Prominent national and international researchers are more likely to respond positively to requests to join a journal's editorial staff if they perceive the editor-in-chief as having a strong understanding of scientific principles. They view the scientific credibility of the journal as a reflection of the editor-in-chief's scientific credibility. It is evident that these cases, along with many others considered by internationally recognized indexes for journal accreditation, directly and indirectly, contribute to the scientific standing of the editor-in-chief. This includes the editor's scientific accomplishments and their national and international scientific reputation. In other words, it is associated with the scientific and specialist approval of the editor-in-chief within specialized circles.

Therefore, the consideration of components, criteria, and indicators demonstrating the editor-in-chief's scientific and professional credibility at the national or international level is regarded as a positive factor and a requirement for the success of the journal. Therefore, leading journals that seek to continuously improve their standing should be cautious when selecting an editor-in-chief and should pay special attention to editorial indicators. According to the current requirements and prerequisites for journal promotion, the most important components of the editor-in-chief's evaluation can be summarized as follows. Some of these components pertain to the initial evaluation of the editor-in-chief, while others relate to the assessment of the editor-in-chief's performance in carrying out editorial duties.

The main elements of the editor-in-chief's assessment
- Holding the academic title of professor
- Publication of specialized articles in prestigious national and international journals with Q1 and Q2 rankings
- Having an effective academic resume in the specialized field of journal.
- Having a national or international scientific reputation in the specialized field of the journal, considering factors such as:
Achieving scientific recognition and securing prestigious national or international scientific festival invitations
Active participation in national and international scientific conferences
Participation in the development and commercialization of specialized knowledge
- Having an H-index higher than that of his peers on average
- Conducting effective scientific research to address specific issues and challenges in society
- The alignment of his scientific-specialized activities with the scientific and specialized goals and mission of the field

Components of the editor-in-chief's performance evaluation
- Successfully publishing every issue of the journal on time
- Success in updating the journal's authors' guide
- Updating and strengthening the composition of the editorial board members
- Active involvement in all stages of reviewing articles submitted to the journal and making decisions regarding them, including:
An initial review of articles is conducted before they are placed in the judging process. If necessary, the article is returned to the author for structural corrections and resubmission.
Effective monitoring of the article structure to ensure coherence, uniformity, and a structured format.
Timely submission of articles to reviewers
Timely processing of comments submitted by reviews
Active involvement in reviewing articles, particularly in the area of comparative review. This involves validating reviews based on their previous performance and using the results to select more suitable reviews for future articles.
Making the final decision on whether to accept or reject articles

 
- Guiding the qualitative and structural preparation of the journal for inclusion in reputable international indexes (based on the practical evidence available over the past year)
- Managing and monitoring the ongoing updates to the journal's website
- Enhancing the journal's scientific and practical communication with national and international scientific communities.
- Achieving success in indexing the publication in specialized and authoritative international reference indexes
Additional components can be incorporated into these items. Based on each of these components, specific indicators can be developed for editorial evaluation. Furthermore, the significance and weight of each of the editor-in-chief's assessment criteria will not be equal. Therefore, through independent research and consideration of the mentioned components, it is possible to develop evaluation criteria and indicators for the editor-in-chief, and to determine the relative weight and importance of each indicator. In this instance, it is possible to address this significant question using a scientific approach and in a transparent manner: to what extent do the compliance with the conditions and the performance of the editor-in-chief of the journals in question align with the components, criteria, and indicators of editorial evaluation?