واکاوی شاخص‌های سنجش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات، تهران

2 استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران

3 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

4 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران

5 استادیارگروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام شهرری، تهران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر باهدف واکاوی شاخص‌های سنجش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی بر اساس تحلیل اسناد بالادستی و مقالات فارسی و غیرفارسی در حوزه فعالیت پژوهشی سازمان صورت پذیرفت.
روش‌شناسی: در مرحله اول از روش فراترکیب استفاده شد. از 108 سند مرتبط با موضوع پژوهش، درنهایت 26 سند مورد تحلیل قرار گرفت. برای بررسی و اصلاح شاخص‌های به‌دست‌آمده در طی فراترکیب نیز از روش پیمایشی و نظرسنجی از خبرگان با تکنیک دلفی استفاده شد. بدین ترتیب روش پژوهش حاضر، آمیخته از نوع چند زاویه نگری است.           
یافته‌ها: در کل 8 معیار اصلی مشتمل بر پژوهش و فناوری، تولید محصولات فناورانه، مدیریت ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی، آموزش، ترویج، سرمایه انسانی، منابع مالی و زیرساختی با 242 شاخص برای ارزیابی علم و فناوری سازمان به تائید خبرگان حوزه رسید.
نتیجه‌گیری: علاوه بر شاخص‌های مرسوم در اسناد بالادستی، شاخص‌های علم و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به‌دست‌آمده از مراحل فراترکیب و دلفی مشتمل بر دو معیار اختصاصی «تولیدات حاصل از پژوهش‌های فناورانه و مدیریت ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی» به تائید بالای خبرگان رسیده و می‌تواند به‌عنوان شاخص‌های ارزیابی علم و فناوری کشاورزی به شمار رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of Evaluating Indicators for Science, Technology and Innovation in the Agricultural Research, Education and Extension Organization

نویسندگان [English]

  • Tayebeh Shahmirzadi 1
  • Nadjla Hariri 2
  • Fatima Fahimnia 3
  • Fahimeh Babalhavaeji 4
  • Dariush Matlabi 5
1 PhD Candidate, Islamic Azad University, Science and Research Branch
2 Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Islamic Azad University, Science and Research Branch
3 Associate Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, The University of Tehran
4 Associate Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Islamic Azad University, Science and Research Branch
5 Assistant Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Islamic Azad University, Yadegar-e-Imam Branch
چکیده [English]

Purpose: The present study aims to explain and elucidate the evaluating indicators ofscience, technology in Iranian Agricultural Research, Education and Extension Organization based on the analysis of high level documents and Persian and non-Persian articles relevent to activities of the organization that have been approved by the experts.

Methodology: For this research, in the first stage, the Meta-synthesis was used. Out of 108 documents related to the research topic, 26 were analyzed. To analyse the indices obtained during the process, a survey of experts using the Delphi technique was used. Thus, the present research method is triangulation mixed method.
Findings: In total, 8 main criteria including research and technology, products from technological research, genetic resources and biodiversity management, education, extension, human capital, financial and infrastructure resources along with 242 indicators for the evaluation of science and technology, were confirmed by the experts.
Conclustion: In addition to the conventional indicators in high level documens, the science and technology indicators of the Organization derived from the Delphi study based on special two-tier of "products from technological research" and "genetic reserve and biodiversity management" demonstrated the highest level of consensus among experts and can serve as the indicators for assessing agricultural science and technology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO)
  • Delphi
  • Evaluation indicators
  • Meta-synthesis
  • Science
  • technology and innovation indicators
آمارنامه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (1395). تهران. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. بازیابی شده در 20 اسفند 1395 از آدرس اینترنتی:
اسپرایین، فرشته. (1393). پیشنهاد نحوه ارزیابی علم و فناوری در حوزه اقتصاد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد.
انصافی، ریحانه، غریبی، حسین، علیدوستی، سیروس (1394). دانش ایران (مشارکت ایرانیان در دانش جهان، سال 2013). تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران.
بهمن‌آبادی، علیرضا و زارع، رسول (1394). سـازمان تحقیقـات، آمـوزش و ترویـج کشـاورزی درگذر زمـان. تهران. معاونت ترویج، نشر آموزش کشاورزی.
جامعه خبری تحلیلی الف. بخش اقتصادی (1395). سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در یک نگاه. بازیابی شده در 20 اسفند 1395 از آدرس اینترنتی:
جدول اصلاحات پیشنهادی بند 9 و 10 جدول 3-2 آیین­نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیئت‌علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (1395). تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
حنفی‌زاده، پیام، خدابخشی، محسن، حنفی‌زاده، محمدرضا (1386). استخراج شاخص‌های اصلی اندازه‌گیری فناوری اطلاعات و ارتباطات: ایجاد یک مجموعه یکپارچه غنی از شاخص‌های اصلی فناوری اطلاعات و ارتباطات. فصلنامه علوم مدیریت ایران، 2 (5)، 1-33.
دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (بی‌تا). فهرست اولیه شاخص‌های ارزیابی اقدامات. بازیابی شده در 3 مرداد 1395 از آدرس اینترنتی: http://www.atf.gov.ir/fa/peigiri/fehrestavalie
رضایی، مینا، نورزی چاکلی، عبدالرضا (1393). شناسایی و اعتبارسنجی شاخص‌های ارزیابی بهره‌وری پژوهشی پژوهشگران ایران. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(1)، 3- 39.
ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی (1394). تحولات شاخص‌های علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران (1391-1380). تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیرخانه.
سند تحول راهبردی علم و فناوری کشور (1388). تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. بازیابی شده در 8 مرداد 1395 از آدرس اینترنتی:
https://strategic.iut.ac.ir/sites/strategic/files/ufiles/t_Sanade%20Tahavol%20%28%2088-6-28%20%29.pdf
سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران (1383). بازیابی شده 8 مرداد 1395 از آدرس اینترنتی:
http://rc.majlis.ir/fa/law/show/132295.
شاخص‌های آماری حوزه علم و فناوری (1388). تهران: موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
شاخص‌های نظام پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری کشور به انضمام نهادهای متولی (1395). تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1381). شاخص‌های ارزیابی علم و فناوری. بازیابی شده 8 مرداد 1395 از آدرس اینترنتی: http://rc.majlis.ir/fa/law/show/101084
علیزاده، پریسا (1383). سنجش علم و فناوری (1): نظام سنجش علم و فناوری در ایران، دفتر مطالعات ارتباطات و فناوری‌های نوین مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران.
قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1389). مصوب مجلس شورای اسلامی ایران. بازیابی شده در 20 اسفند 1395 از آدرس اینترنتی:http://rc.majlis.ir/fa/law/show/790196
طباطبائیان، سید حبیب‌الله، پاکزاد بناب، مهدی (1385). بررسی سیستم‌های سنجش نوآوری و توانمندی فناوری: بررسی وضعیت توانمندی فناوری ایران و 69 کشور دنیا. سیاست علم و فناوری، 2(4)، 77-92.
کلانتری، نادیا (1394). طراحی مدل ارزشیابی نظام علم، فناوری و نوآوری در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه تربیت مدرس.
محور عملکردی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (1395). موضوع مصوبه شماره 44642/ت 27701 ه- مورخ 28/10/81 هیات محترم وزیران کشور. تهران: وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
نامداریان، لیلا، کلانتری، نادیا، علیدوستی، سیروس (1396). ارزیابی علم، فناوری و نوآوری: مروری بر شاخص‌ها و سازمان‌های فعال این حوزه. تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران: چاپار.
نقشه جامع علمی کشور. (1389). تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی. بازیابی شده 8 مرداد 1395 از آدرس اینترنتی: http://nj.farhanggoelm.ir
نقشه جامع علمی بخش کشاورزی (1391). مصوب شورای راهبری بخش کشاورزی. تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
نما جایگاه علم، فناوری و نوآوری ایران در جهان (1395). تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران. بازیابی شده در 16 دی 1395 از آدرس اینترنتی: http://nema.irandoc.ac.ir
نوروزی چاکلی، عبدالرضا، حسن‌زاده، محمد، نورمحمدی، حمزه علی (1388). سنجش علم، فناوری و نوآوری: مفاهیم و شاخص‌های بین‌المللی، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای انقلاب فرهنگی (1380، 1382، 1384، 1386). ارزیابی علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
AGRICULTURAL SCIENCE AND TECHNOLOGY INDICATORS (2014).  International Food Policy Research Institute (IFPRI). Retrieved March 13, 2017. https://www.asti.cgiar.org/astisurvey.
Chernovich, E. Fridlyanova, K.& Ditkovsky, S. et al. (2015). Science and Technology Indicators in the Russian. National Research University Higher School of Economics. Moscow: HSE.
Current Status on Science and Technology in ASEAN Countries (2015). Center for Research and Development Strategy, Japan Science and Technology Agency. https://www.jst.go.jp/crds/pdf/en/CRDS-FY2014-OR-02_EN.pdf
EuroStat (2016). European Commission Statistics website. Retrieved April 4, 2017.http://europa.eu/eurostat.
European Union (2010). Science, technology and innovation in Europe. Luxamborg: European Union.
European Union (2013). Science, technology and innovation in Europe, 2013 edition. Luxamborg: Publication office of the European Union.
National Science Board (2014). Science and Engineering Indicators 2014. Arlington VA: NationSl Science Foundation (NSB 14-01)
OECD (2015). Main science and technology indicators (MSTI): List of indicators- electronic edition [Online]. Retrieved April 4, 2017. http://www.oecd.org/science/inno/msti.htm
RAND (2001). Science and technology collaboration: Building capability in developing countrieS (No. RAND/MR-1357.0-WB). RAND CORP SANTA MONICA CA
Sandelowski, M. and Barroso, J. (2007). Toward a Meta synthesis of qualitative findings on motherhood in HIV-positive women. Research in Nursing & Health, 26 (2): 153-170.
Sibeoni, J., Massimiliano Orri, M., Valentin, M., Colin, S., Pradere, J., Revah-Levy, A. (2017). Metasynthesis of the Views about Treatment of Anorexia Nervosa in Adolescents: Perspectives of Adolescents, Parents, and Professionals. PLOS ONE, January 5, 1-21.
Thakur, R.R. (2009). SCIENCE AND TECHNOLOGY INDICATORS IN EPSCoR STATES A POLICY GEOGRAPHY. ProQuest.
The World Bank (2016). The World Bank data and Indicators for Science and technology. Retrieved April 8, 2017. http://data.worldbank.org/indicator.
UN. (2003). New Indicators for Science, Technology and Innovation in the Knowledge- Based Society, Economic and Social Commission for Western Asia.