سخن سردبیر(به مناسبت تولد پژوهش‌نامه علم‌سنجی)

نویسنده

سردبیر پژوهش نامه علم سنجی،دوفصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهدودانشیار گروه علم اطلاعات ودانش شناسی دانشگاه شاهد

چکیده

نشریات به مثابۀ شریان‌های حیاتی هر رشتۀ دانشگاهی محسوب می‌شوند که دانش موجود در آن حوزه را به جریان می‌اندازند، روابط علمی را برقرار می‌کنند، امکان به‌اشتراک‌گذاری دانش را فراهم می‌آورند، و در نهایت به توسعۀ علمی آن حوزه یاری می‌رسانند. اهمیت حضور نشریات علمی در یک حوزه به‌قدری زیاد است که به‌طور قطع باید از آنها به عنوان زیربنای تکامل و توسعۀ هر حوزه یاد کرد؛ چرا که نشریات زمینه‌های لازم را برای به‌اشتراک‌گذاری، انتقال و انتشار دانش موجود در یک حوزه فراهم می‌آورند و موجب می‌شوند پژوهشگران بعدی بتوانند با تکیه بر یافته‌های پژوهشگران پیشین، انجام پژوهش‌هایی جدید را در دستور کار قرار دهند و به این طریق، در پیشبرد علم، نقش‌آفرینی کنند.
علم‌سنجی نیز به عنوان یک رشتۀ دانشگاهی از این قاعده مستثنی نیست. پژوهشگران این حوزه همچون پژوهشگران هر حوزۀ دانشگاهی دیگر، به جریان دانش تخصصی و همچنین به اشتراک‌گذاری دانش با هم‌قطاران خود نیازمندند. با وجود این ضرورت‌ها، پژوهشگران این رشته در طول حیات دانشگاهی خود در کشور، از داشتن یک نشریۀ تخصصی علمی- پژوهشی محروم بودند. در این میان، متخصصان، دانشجویان و دانش‌آموختگان رشتۀ علم‌سنجی، از مهم‌ترین کسانی بودند که در طول دورۀ حیات شش سالۀ این رشته در ایران، از نبود یک نشریۀ تخصصی علمی- پژوهشی علم‌سنجی به زبان فارسی، رنج می‌بردند. اگرچه در طی سالیان گذشته، تعداد معدودی از مقاله‌های این پژوهشگران، از آزمون داوری‌های علمی سایر نشریات علمی- پژوهشی و علمی- ترویجی حوزۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی کشور موفق بیرون می‌آمدند و در نهایت نیز اجازۀ انتشار دریافت می‌کردند، اما واقعیت این است که شانس آنها برای انتشار مقاله در این نشریات، بسیار کم بود. در واقع، گستردگی دامنۀ موضوعی این نشریات و همچنین وجود برخی دیگر از محدودیت‌ها باعث می‌شد سردبیران محترم آنها ‌ناچار شوند سهم اندکی از مقاله‌های هر شمارۀ خود را به مقاله‌های حوزۀ علم‌سنجی اختصاص دهند. پیداست که این سهم اندک، با جمعیت قابل توجهی از پژوهشگرانی که امروزه در حوزۀ علم‌سنجی قلم می‌زنند تناسب نداشت و همواره انتشار مقاله‌های ارزشمند آنها را با تأخیرهای طولانی و حتی در مواردی با مشکلات جدی مواجه می‌کرد. البته در این میان، نباید تلاش‌های مفید نشریاتی همچون «نشریۀ علم‌سنجی کاسپین» در حوزۀ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را که از هیچ کوششی برای انتشار مقاله‌های پژوهشگران این حوزه فروگذار نکرده‌است، نادیده گرفت.
هم‌اکنون که هم‌زمان با انتشار شمارۀ 3 «پژوهش نامۀ علم‌سنجی»، این نشریه توانسته است با دریافت درجۀ علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی کشور در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای شماره‌های 1 به بعد خود، به خانوادۀ بزرگ نشریات علمی- پژوهشی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کشور بپیوندند، فرصت را مغتنم شمرده و به تمامی پژوهشگران عرصۀ علم‌سنجی کشور، بویژه به اساتید، دانشجویان و دانش‌آموختگان این رشته تبریک می‌گویم. امیدوارم تولد این پژوهشنامه به عنوان نخستین نشریۀ علمی- پژوهشی علم‌سنجی کشور، در دانشگاهی که برای نخستین بار رشتۀ علم‌سنجی در کشور نیز در آنجا متولد شده، بتواند شرایط لازم را برای انتشار مقاله‌های ارزشمند پژوهشگران این حوزه فراهم آورد و زمینه‌ساز توسعۀ بیشتر این رشته در کشور شود.
در پایان لازم می‌دانم تشکر ویژۀ خود را از استاد بزرگوار و چهرۀ ماندگار علم اطلاعات و دانش‌شناسی و علم‌سنجی کشور، جناب آقای دکتر جعفر مهراد که با وجود مشغله‌های فراوان، مسئولیت سردبیری شماره‌های 1 و 2 این نشریه را برعهده گرفتند و زحمات بی‌دریغی را در این راه متحمل شدند، ابراز دارم. بی‌تردید اگر رهنمودها و تلاش‌های بی‌شائبۀ این استاد بزرگوار در سرلوحۀ این نشریه قرار نمی‌گرفت، انتشار این نشریه با دشواری‌های بیشتری همراه می‌شد. امیدوار است این نشریه در ادامۀ راه نیز بتواند از توصیه‌ها و راهنمایی‌های ارزندۀ این استاد بزرگوار که عمری را بر سر راه توسعۀ علم و فرهنگ کشور صرف کرده‌اند بهره‌مند شود. همچنین امیدوار است سایر اساتید محترم و سردبیران فرهیختۀ نشریات علم اطلاعات و دانش‌شناسی کشور، این نشریه را از پشتیبانی‌ها و رهنمودهای ارزندۀ خود برخوردار سازند و آن را به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای حوزۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی، در جمع خود پذیرا باشند.

عنوان مقاله [English]

Note from the Editor-in-Chief: On the occasion of the birth of the Scientometrics journal

نویسنده [English]

  • Abdolreza Noroozi Chakoli
Editor-in-Chief of Scientometrics Research Journal: Scientific Bi-Quarterly of Shahed University And Associate Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Shahed University
چکیده [English]

Publications are the lifeblood of any academic discipline that leverages existing knowledge in that field, establishes scientific relationships, enables knowledge sharing, and ultimately contributes to the scientific development of that field. The importance of the presence of scientific journals in a field is so great that they should definitely be mentioned as the basis for the evolution and development of any field; Because journals provide the necessary context for sharing, transmitting, and disseminating existing knowledge in a field, it allows future researchers to rely on the findings of previous researchers to put new research on the agenda, thereby play a role in advancing science.
Scientometrics as an academic discipline is no exception. Researchers in this field, like researchers in any other academic field, need specialized knowledge as well as knowledge sharing with their peers. Despite these necessities, researchers in this field were deprived of having a specialized scientific-research journal during their university life in the country. Meanwhile, specialists, students, and graduates of the field of scientometrics were among the most important people who suffered from the lack of a specialized scientific-research journal of scientometrics in Persian during their six-year life in Iran. Although in recent years, several papers by these researchers have successfully passed the scientific judgments examinations of other scientific-research and scientific-promotional journals in the field of information science and science, and finally received permission to publish, But the fact is that their chances of publishing an article in these publications were slim. Indeed, the wide-ranging thematic scope of these publications, as well as the existence of some other limitations, forced their esteemed editors to devote a small share of the articles in each issue to the articles in the field of scientometrics. It is clear that this small share was not commensurate with the significant number of scholars who are writing in the field of scientometrics today, and in some cases, it has always caused serious problems with the publication of valuable articles with long delays. In the meantime, however, the useful efforts of publications such as Caspian Scientific Research in the Ministry of Health and Medical Education should not be overlooked, which have made much effort to publish articles by researchers in this field.
At the same time, with the publication of the 3rd issue of the "Journal of Scientometrics", this journal has been able to receive a scientific-research degree from the Commission of Scientific Publications in the Ministry of Science, Research and Technology for its numbers 1 and later, and therefore it has joined to the large family of Knowledge and Information Science scientific-research journals, I take this opportunity to congratulate all the researchers in the field of Scientometrics in the country, especially the professors, students and graduates of this field. I hope that the birth of this research journal, as the first scientific-research journal in the country, will provide the necessary conditions for the publication of valuable articles of researchers in this field in a university where the field of scientometrics was born for the first time in the country and more development of this field in the country.
In the end, I would like to express my special thanks to the great professor and permanent figure of knowledge and information science of the country, Dr. Jafar Mehrad, who, despite his busy schedule, took the editorial responsibility of Nos. 1 and 2 of this publication and made great efforts in this regard. Undoubtedly, the publication of this great journal would have been more difficult if there had not been the guidance and efforts of this great professor. It is hoped that this publication will continue to benefit from the valuable advice and guidance of this great professor, who has spent his life developing the country's science and culture. It is also hoped that this publication will be enjoyed valuable support and guidance by other respected professors and educated editors' of the country's knowledge and information science journals and accepted as another achievement in the field of knowledge and information science by them.