ارائه چارچوب سامانه ارزیابی علم و فناوری در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‎شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 استاد گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات ، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، ایران.

4 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

5 دانشیار دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام شهرری ، تهران، ایران.

چکیده

هدف: برای ارزیابی علم و فناوری در حوزه کشاورزی نیاز به احصاء و تبیین شاخص‌های اختصاصی است. پژوهش حاضر بر آن بود تا چارچوب سامانه ارزیابی علم و فناوری کشاورزی را ارائه نماید.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر، یک پژوهش ترکیبی (آمیخته درهم‌تنیده) و با استفاده از روش‌ مطالعه اسنادی و تکنیک دلفی در علم طراحی انجام ‌شده است. با استفاده از روش مطالعه اسنادی تعداد 404 شاخص مرتبط یا قابل‌ تعمیم در حوزه کشاورزی شناسایی شد. در تکنیک دلفی 271 شاخص از 404 شاخص، با توافق خبرگان کشاورزی انتخاب شد و درنهایت بر اساس چارچوب‌های ارزیابی علم و فناوری در سطح ملی و بین‌المللی چارچوب سامانه ارزیابی علم و فناوری کشاورزی پیشنهاد شد.
یافته‌ها: در این پژوهش، 8 دسته‌بندی کلی شامل پژوهش و فناوری، تولید محصولات فناورانه، مدیریت ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی، آموزش، ترویج، سرمایه انسانی، مالی و زیرساختی برای چارچوب کلی سامانه ارزیابی شاخص‌های علم و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی پیشنهاد شد.
نتیجه‌گیری: 26 شاخص علم و فناوری در حوزه کشاورزی که اولویت آنها بین یک و دو و میزان ضریب هماهنگی کندال آنها بیشتر از 0.7 بود، در 5 مؤلفه اصلی رقم و نژاد، اکتشاف، تولید نقشه، یافته‌های قابل ترویج و فناوری برای الگوی سامانه ارزیابی کشاورزی مورد تأیید خبرگان حوزه قرار گرفت. این الگو دارای قابلیت پیاده‌سازی و ارزیابی شاخص‌ها در دوره‌های مختلف زمانی را دارد.
 
 
 
 
           

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presentation of the framework for evaluating the science and technology system in Agricultural Research, Education and Extension Organization

نویسندگان [English]

  • Tayebeh Shahmirzadi 1
  • Nadjla Hariri 2
  • Fatima Fahimnia 3
  • Fahimeh Babalhavaeji 4
  • Dariush Matlabi 5
1 PhD Student of Knowledge and Information Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Knowledge and Information Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Knowledge and Information Sciences, Department of Knowledge and Information Sciences, School of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.
4 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
5 Associate Professor, Shahr-eRey Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Purpose: to evaluate science and technology in the agriculture domain, determination of specific indicators are necessary. The present study has been designed to provide a model (Science and Technology Assessment System) for evaluating science and technology of agriculture.
Methodology: The stages of research based on the design science method. This method contains three basic steps in a mixed research frame.  By using documentary study method, 404 related or general indicators were identified in the field of agriculture. In the Delphi technique, 271 indicators from 404 indicators were selected by agricultural experts. Finally, based on the frameworks of science and technology evaluation at the national and international levels, a framework for evaluating the science and technology system in Agricultural Research, Education and Extension Organization has been proposed.
Findings: In this research, 8 general categories of research and technology, production of technological products, genetic resources and biodiversity management, training, extension, human capital, financial and infrastructure have been proposed for the overall framework of the evaluation system of the science and technology indicators of the Agricultural Research, Education and Extension Organization.
Conclusion: 26 science and technology indicators in in the field of agriculture were approved by field experts. These indicators, with the priority between 1 and 2 and Kendall coordination coefficient more than 0.7, were in five main components of race, exploration, mapping, extensible findings and technology for the evaluation system model Agriculture. This template has the ability to implement and evaluate indicators in different time periods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Research organization
  • Agricultural
  • Education and Extension
  • Evaluation system
  • Science and technology indicators
  • Design science
  • Evaluation Science and Technology

مراجع

آیین‌نامه ترفیع و ارتقای مرتبه اعضای هیئت‌ علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. (1396). تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
آمارنامه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. (1395). تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. بازیابی‌شده در 1/5/95، از:
http://heyat.areeo.ac.ir/HomePage.aspx?TabID=20473&Site=heyat.areeo.ac&Lang=fa-IR
اسپرایین، فرشته. (1393). پیشنهاد نحوه ارزیابی علم و فناوری در حوزه اقتصاد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شاهد.
امانی آذر، مهدی (1390). انتخاب چارچوب برتر و طراحی مدل جامع ارزیابی فناوری اطلاعات سازمان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
بهمن‌آبادی، علیرضا و زارع، رسول. (1394). سـازمان تحقیقـات، آمـوزش و ترویـج کشـاورزی در گذر زمـان. تهران: معاونت ترویج، نشر آموزش کشاورزی.
دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (بی‌تا). فهرست اولیه شاخص‌های ارزیابی اقدامات. بازیابی‌شده در 3/5/95، از http://www.atf.gov.ir/fa/peigiri/fehrestavalie
رضایی، مینا و نورزی چاکلی، عبدالرضا. (1393). شناسایی و اعتبارسنجی شاخص‌های ارزیابی بهره‌وری پژوهشی پژوهشگران ایران. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(1)، 3- 39.
ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور، شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1394). تحولات شاخص‌های علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران (1391-1380). تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
سند تحول راهبردی علم و فناوری کشور. (1388). تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. بازیابی‌شده در 3/5/95، از:
https://strategic.iut.ac.ir/sites/strategic/files/ufiles/t_Sanade%20Tahavol%20%28%2088-6-28%20%29.pdf
سند چشم‌انداز بیست ‌ساله جمهوری اسلامی ایران. (1383). بازیابی‌شده در 5/5/95، از:
 http://rc.majlis.ir/fa/law/show/132295
شاخص‌های آماری حوزه علم و فناوری. (1388). تهران: مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1381). شاخص‌های ارزیابی علم و فناوری. بازیابی‌شده در 1/5/95، از:
http://rc.majlis.ir/fa/law/show/101084
شهلائی، ناصر. (1395). ابعاد و شاخص‌های ارزیابی قابلیت‌های علم و فناوری در سازمان‌های نظامی ج.ا.ایران. فصلنامه راهبرد دفاعی، 4 (54)، 1-27.
شیوه‌نامه ارزیابی عملکرد مؤسسات، پژوهشکده‌ها و مراکز ملی پژوهشی. (1393). تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دفتر نظارت و ارزیابی. بازیابی‌شده در 1/5/95، از:
http://nezarat.areeo.ac.ir/_nezarat/Documents/%D8%B4%DB%8C%D9%88%D9%87%20%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%20%D8%A7%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C%20%D8%B9%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%AF%20%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%20%D8%A2%D8%AE%D8%B1_20160925_145952.pdf
صفا، لیلا و همکاران. (1392). طراحی مدل اندازه‌گیری شاخص‌های تجاری‌سازی فناوری نانو در بخش کشاورزی ایران. توسعه کارآفرینی، 6(2)، 175-194.
طباطبائیان، سید حبیب‌الله و همکاران. (1389). شاخص ترکیبی پایش توانمندی فناوری: بررسی وضعیت توانمندی فناوری ایران و 69 کشور دنیا. سیاست علم و فناوری، 2(4)، 77-92.
علی‌زاده، پریسا. (1389). سنجش علم و فناوری (1): نظام سنجش علم و فناوری در ایران. دفتر مطالعات ارتباطات و فناوری‌های نوین، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران. (1389). مصوب مجلس شورای اسلامی ایران. بازیابی‌شده در 6/5/95، از: http://rc.majlis.ir/fa/law/show/790196.
کلانتری، نادیا. (1394). طراحی مدل ارزیابی نظام علم، فناوری و نوآوری در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه تربیت مدرس.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری. (1387). گزارش ارزیابی سیاست‌های اجرایی علم و فناوری مراکز تحقیقاتی دستگاه‌های اجرایی. تهران: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری. بازیابی‌شده در 5/5/95، از:
http://www.isti.ir/uploads/1_277_21_arzyabimarakezpagouheshi.pdf
ملکی، علی و یزدی، نجم‌الدین. (1394). معیارهایی برای مقایسه و دسته‌بندی مدل‌های پایش و ارزیابی نظام‌های علم، فناوری و نوآوری. سیاست‌نامه علم و فناوری، 5 (1)، 51-61.
 
ناصری، زهرا. (1396). طراحی و تبیین مدل اثربخشی بازاریابی محتوایی در صنعت نشر ایران. پایان‌نامه دکتری. دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.
نامداریان، لیلا، کلانتری، نادیا و علی‌دوستی، سیروس. (1396). ارزیابی علم، فناوری و نوآوری: مروری بر شاخص‌ها و سازمان‌های فعال این حوزه. تهران: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران: چاپار.
نامداریان، لیلا و علی‌دوستی، سیروس. (۱۳۹۷). طراحی و ساخت پایگاه وب منابع اطلاعات شاخص‌های پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۳ (۴)، ۱۶۳۳-۱۶۶۰.
نقشه جامع علمی کشور. (1389). تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی. بازیابی‌شده در 3/5/95، از:
http://nj.farhanggoelm.ir
نقشه جامع علمی بخش کشاورزی. (1391). مصوب شورای راهبری بخش کشاورزی. تهران: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
نوروزی چاکلی، عبدالرضا و حسن‌زاده، محمد (1389). توسعه‌ علم، فناوری؛ رهیافت شاخص‌های علم‌سنجی. مدیریت اطلاعات سلامت، 7 (4)، 475- 484.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. معاونت علمی و فناوری. (1395). شاخص‌های نظام پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری کشور به انضمام نهادهای متولی.
هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی. (1383). تاریخچه ارزیابی علم و فناوری و ظهور شاخص‌های علمی با تأکید بر کشور آمریکا. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
GRICULTURAL SCIENCE AND TECHNOLOGY INDICATORS. (2014).  International Food Policy Research Institute (IFPRI). http://www.asti.cgiar.org/astisurvey.
Amador, S.R., Pérez, M.D., López-Huertas, M.J. et al. (2018). Indicator system for managing science, technology and innovation in universities. Scientometrics, 115(3), pp 1575–1587.
Chaturvedi, S., & Srinivas, K. R. (2012). Science and technology indicators: new issues and challenges. CURRENT SCIENCE, (102)12.
Chernovich, E., Fridlyanova, K.,& Ditkovsky, S. et al. (2015). Science and Technology Indicators in the Russian. National Research University Higher School of Economics. Moscow: HSE.
Current Status on Science and Technology in ASEAN Countries. (2015). Center for Research and Development Strategy, Japan Science and Technology Agency. https://www.jst.go.jp/crds/pdf/en/CRDS-FY2014-OR-02_EN.pdf
Eurostat. (2016). European Commission Statistics website. http://europa.eu/eurostat.
European Union. (2013). Science, technology and innovation in Europe. Luxamborg: Publication office of the European Union.
Fuller, R.B. & Kuromiya, K. (1992).Cosmography: A Posthumous Scenario for the Future of Humanity, 1st ed. London, UK:Macmillan Pub Co.
Hevner, A. R., March, S.T., Park, J. & Ram, S. (2004). Design Science in Information Systems Research. MIS Q. 28 (1), pp 75–105
Hevner, A. R. & Chatterjee, S. (2010). Design Research in Information Systems, Integrated Series in Information Systems. New York: Springer Science, Business Media.
Litan, R.E., Wyckoff, A.W., Fealing, K.H. (2014). Capturing change in science, technology, and innovation: Improving indicators to inform policy.,National Academies Press.
National Science Board. (2014). Science and Engineering Indicators 2014. Arlington VA: Nationsl Science Foundation (NSB 14-01).
OECD. (2015). Main science and technology indicators (MSTI): List of indicators- electronic edition [Online]. Retrieved from: URL: http://www.oecd.org/science/inno/msti.htm
Rafols, I., Molas-Gallart, J., Woolley, R. (2015). Science and Technology Indicators In & For the Peripheries. A Research Agenda.  In Albert Ali Salah, Yasar Tonta, Alkim Almila Akdag Salah, Cassidy R. Sugimoto, Umut Al, editors.  15th International Society of Scientometrics and Informetrics Conference, Proceedings of ISSI 2015 Istanbul: Istanbul, Turkey.
RAND (2001). Science and technology collaboration: Building capability in developing countries. (No. RAND/MR-1357.0-WB). RAND CORP SANTA MONICA CA.
Ramesh Babu, A and Y. P Singh (1998). Determination of research productivity. Scientometrics, 43(3), 309-329.
Samia, N. (2012). Assessment of Science and Technology Indicators in Sudan. Journal of Science, Technology and Society,17(2), 321–352.
E. Chernovich, K. Ditkovsky, S. Fridlyanova et al. (2015). Science and Technology Indicators in the Russian Federation. Moscow. HSE.
Thakur, R.R. (2009). Science and technology indicators in EPSCoR states a policy geography. ProQuest.
The World Bank. (2016). The World Bank data and Indicators for Science and technology. http://data.worldbank.org/indicator.
UNESCO. (2015). Science, technology and innovation - UIS.Stat - Unesco http://data.uis.unesco.org/Index.aspx?DataSetCode=scnds
U. N. (2003). New Indicators for Science, Technology and Innovation in the Knowledge- Based Society. Economic and Social Commission for Western Asia.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار