سنجش، ارزیابی و تبیین محرک‏ها و موانع تجاری‌سازی علم و فناوری در دانشگاه (مورد مطالعه دانشگاه شاهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه شاهد

چکیده

هدف: تجاری‌سازی علم و فناوری، از مهم‌ترین مصادیق نوآوری در علم و فناوری است که می‌تواند به این سؤال مهم پاسخ دهد که چه افراد، سازمان‌ها و کشورهایی توانسته‌اند ایده و دانش را به محصول و ثروت تبدیل کنند و در این مسیر چه عواملی مؤثر بوده است. این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت تجاری‏سازی تحقیقات دانشگاهی، محرک‌ها و موانع تجاری‌شدن آنها اجرا و در شش مرحله برای دستیابی به اهداف و پاسخ‌گویی به سؤالات تحقیق صورت پذیرفت.
روش‌شناسی: در این مطالعه که از نوع تحلیلی علم‌سنجی و از نظر هدف کاربردی است به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای در مرحله اول و پرسشنامه در پنج مرحله بعدی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش را دو گروه متخصصان حوزه تجاری‌سازی و اعضای هیئت علمی دانشگاه شاهد که حداقل دارای یک طرح پژوهشی بوده‌اند تشکیل داده‌اند. اطلاعات مربوط به عوامل مؤثر بر تجاری‌سازی از منابع کتابخانه‌ای و سایر داده‌ها از طریق پرسشنامه جمع‌آوری شده است. به‌منظور تحلیل داده‌های پژوهش از روش آماری آزمون میانگین و روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه دیمتل و فرایند تحلیل شبکه‌ای استفاده شده است.
یافته‌ها: پس از مطالعه منابع علمی مربوط به حوزه تجاری‏سازی رویکرد تحلیل بازار به‌عنوان رویکرد مناسب ارزیابی پتانسیل تجاری طرح‏های پژوهشی انتخاب و به کمک این رویکرد بیش از 214 طرح پژوهشی اجراشده در دانشگاه از نظر پتانسیل تجاری‏سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که حدود 70 درصد طرح‏های پژوهشی دارای پتانسیل تجاری‏سازی بوده و 30 درصد آنها فاقد چنین پتانسیلی هستند. در ادامه با بررسی مطالعات و تحقیقات داخلی و خارجی درخصوص تجاری‏سازی، نزدیک به 120 مؤلفه اصلی و فرعی مؤثر بر تجاری‏سازی استخراج و مورد پالایش قرار گرفت که نهایتاً تعداد 51 مؤلفه در قالب 13 عنوان عامل اصلی نام‌گذاری و در سه بعد فردی، سازمانی و نهادی دسته‏بندی شدند.
نتیجه‌گیری: نتایج نظرسنجی خبرگان نشان دادند که عوامل شناسایی‌شده برای تجاری‏سازی مناسب و قابل قبول هستند. نتایج مربوط به بررسی روابط بین عوامل اصلی و ابعاد سه‏گانه که با اجرای تکنیک دیمتل انجام شد نشان داد که اثرگذارترین شاخص‌ها درخصوص عوامل مؤثر بر تجاری‏سازی تحقیقات دانشگاهی به‌ترتیب شامل نگرش مدیریتی، برنامه‏ریزی و سیاست‌گذاری، تسهیل و پشتیبانی، زمینه‏سازی فرهنگی، عامل سیستمی، حمایت سازمانی، ساختار سازمانی و تأمین و تجهیز می‏باشند و عوامل دیگر شامل دانش و آگاهی، توانمندی و مهارت، خلاقیت و نوآوری، ریسک‏پذیری و اعتماد در گروه شاخص‌های معلول قرار می‌گیرند. اولویت‏بندی عوامل مؤثر بر تجاری‏سازی با روش فرایند تحلیل شبکه‏ای انجام و مشخص کرد که عامل برنامه‏ریزی و سیاست‌گذاری بالاترین اولویت را به خود اختصاص می‌دهد و پس از آن عامل حمایت سازمانی، طرز نگرش مدیریت، زمینه‏سازی فرهنگی، تسهیل و پشتیبانی، سیستم‏های سازمانی و سایر عوامل قرار دارند. بررسی وضعیت هر یک از عوامل مؤثر بر تجاری‏سازی از دیدگاه صاحبان طرح‏های ‏پژوهشی نشان داد که فقدان آنها به‌عنوان مانعی برای تجاری‏سازی و وجود هر یک می‏تواند محرکی برای موفقیت محققان در تجاری‏سازی نتایج طرح‏های پژوهشی باشد.        

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Drivers and Barriers of Academic Research’s Commercialization (Research Case: Shahed University)

نویسنده [English]

  • saeed Safari
Associate Professor, Department of Industrial Management, Shahed University
چکیده [English]

Purpose:Commercialization of science and technology is one of the most important indexes of innovation in science and technology that can answer this important question: which organizations and countries could change ideas and knowledge into product and wealth, and which factors were effective in this process? This research aimed to identify the commercialization state of academic research studies and their drivers and barriers at Shahed University.
Methodology: To meet this purpose, a six-step study was carried out. Based on the literature review, the market analysis approach was selected as the appropriate approach to evaluate the commercial potential of academic research studies. About 214 completed research projects in University were evaluated, as well.
Findings: As a result, 70 percent of projects were confirmed to have commercial potential. Based on previous studies, 120 parameters were identified and after refinement, 51 parameters were finalized and grouped into 13 main factors and categorized into three dimensions, namely, individual, organizational, and institutional factors. The result of the expert survey confirmed that the identified factors were reliable. Using the DEMATEL technique to investigate the relationship between the main factors and three dimensions resulted in the prioritization of the most influential factors on the commercialization of academic research as managerial attitude, planning and policymaking, facilitation and support, cultural background, system factors, organizational structure, procurement, and mobilization. In terms of effect factors, priorities included knowledge and awareness, empowerment and skill, creativity and innovation, risk-taking and trust. In the next step, using ANP to prioritize influential factors on commercialization, it was concluded that planning and policymaking, organizational support, managerial attitude, cultural background, facilitation and support, organizational systems, and other factors ranked respectively. In the final step, based on the viewpoint of academic researchers, the state of each identified factor was investigated.
Conclusion: The research finding revealed that the lack of each of 13 factors (except risk-taking) can play the role of the barrier for commercialization of academic research results, and the existence of each factor can be a driver for success in the commercialization of research results

کلیدواژه‌ها [English]

  • commercialization
  • evaluation of commercial potential
  • academic research results
  • commercialization drivers and barriers

مراجع

پورعزت، علی‌اصغر؛ قلی‌پور، آرین و ندیرخانلو، سمیرا. (1389). تبیین موانع کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‌سازی دانش در دانشگاه تهران، فصلنامه سیاست علم و فناوری، 2 (4)، 65-75.
جاهد، حسینعلی؛ آراسته، حمیدرضا و جعفری، پریوش. (1390). تعیین و تبیین عوامل فردی مؤثر در تجاری‏سازی نتایج پژوهشی؛ مطالعة موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، فصلنامة سیاست علم و فناوری، سال چهارم، شمارة 1، 16-1.
حاجی‌حسینی، حجت‌اله و فکور، بهمن. (1387). کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‏سازی نتایج تحقیقات در دانشگاه‌های ایران (مطالعۀ موردی 7 دانشگاه مهم کشور)، فصلنامه سیاست علم و فناوری، شماره 1 (2)، 59-70.
حسنقلی‌پور، حکیمه؛ قلی‌پور، آرین؛ محمدی قاضی محله، مهدی و روشندل اربطانی، طاهر. (1389). الزامات، ضرورت‏ها و مکانیزم‌های تجاری‏سازی دانش در دانشکده‌های مدیریت. فصلنامة مدیریت بازرگانی، دورة 2، شمارة 6، 41-60.
حسنقلی‌پور، حکیمه؛ قلی‌پور، آرین و طاهر روشندل اربطانی. (1390). موانع تجاری‌سازی دانش در کارآفرینی دانشگاهی، فصلنامة توسعة کارآفرینی، سال چهارم، شمارة 14: 183-165.
حسینیان پویا، هانیه؛ قاضی نوری، سید سروش و گودرزی، مهدی. (1394). شناسایی عوامل مؤثر بر استراتژی تجاری‏سازی فناوری با استفاده از روش فراترکیب، فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، دوره سوم، شماره 1، 97-63.
خاکی، غلامرضا. (1382). روش تحقیق با رویکردی به پایان‏نامه‏نویسی. تهران، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مرکز تحقیقات علمی کشور، کانون انتشاراتی درایت.
روشندل اربطانی، طاهر؛ مقیمی، سید محمد؛ میناوند، محمدقلی و خواجه ئیان، داتیس. (1391). چهارچوبی برای تجاری‏سازی نوآوری‌های دیجیتال در شرکت‌های کارآفرین رسانه‌های ایران (مطالعه‏ای چندموردی)، فصلنامة مدیریت بازرگانی، دورة 4، شمارة 11، 88-71.
زارع، هادی و سلام‌زاده، آیدین. (1391). شناسایی شاخص‌های خروجی عملکرد تجاری‌سازی تحقیقات دانشگاهی بر اساس الگوی ترکیبی EFQM و AHP، فصلنامه توسـعه کارآفرینی، 4 (15)، 85-104.
شریفی، مهنوش؛ عربیون، ابوالقاسم و شریف‌زاده، ابوالقاسم. (1389). ملزومات مدیریت مالکیت فکری برای کارآفرینی فناورانه مبتنی بر تجاری‏سازی تحقیقات دانشگاهی، چهارمین کنفرانس ملی مدیریت فناوری ایران.
شمس، ناصر و افضلان، فریده. (1383). شرکت‏های تجاری دانشگاهی بستری برای توسعه استقلال دانشگاه‌ها، مجله رهیافت، 34، 52-41.
صراطی شیرازی منصوره؛ عصاره، فریده و فرج‌پهلو، عبدالحسین. (1396)، بررسی ارتباط میان هم انتشاری دانشگاه-صنعت و تجاری‌سازی دانش دانشگاهی در قالب اسپین آف در ایران، دوفصلنامه علمی پژوهشی پژوهشنامه علم‌سنجی، دانشگاه شاهد،.
صفری، سعید؛ قاضی‌زاده، مصطفی و طاهری، رضا. (1392)، بررسی موانع ارتباط اعضای هیئت علمی با بخش صنعت در راستای تحقق دانشگاه کارآفرین، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، سال پنجم، شماره 10، 134-107.
فروزنده، لطف‌اله؛ رحمانی، زین‌العابدین؛ جوکار، علی‌اکبر و عباسی اسفنجانی، حسین. (١٣٩١). اندازه‌گیری و سنجش عملکرد تجاری‌سازی تحقیقات در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی. دوفصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، شماره ١٠، 48-35.
فکور، بهمن (1385). مروری بر مفاهیم نظری تجاری‌سازی نتایج تحقیقات، نشریه رهیافت، بهار و تابستان، 37، 32-24.
فکور، بهمن و حاجی‌حسینی، حجت‌الله. (1387). کارآفرینی دانشگاهی و تجاری‏سازی نتایج تحقیقات در دانشگاه‌های ایران، فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال اول، تابستان، شماره 2، 70-59.
فکور، بهمن. (1386). شرایط زمینه‌ساز برای پیشبرد تجاری‏سازی نتایج تحقیقات در بخش دانشگاهی، فصلنامه رهیافت، شماره 40، 54-46.
کشاورزی، علی‌حسین؛ صفری، سعید و عسکری، محمدحسین. (1396)، الگوی بهره‌گیری از عوامل پیش‌برنده و بازدارنده‌ها در شکل‌گیری دانشگاه کارآفرین در ایران، مطالعات مدیریت راهبردی، شماره 29، 178-163.
 
مرادنژادی، همایون؛ شعبانعلی فمی، حسین؛ ایروانی، هوشنگ؛ حسینی، سید محمود و کافی، محسن. (1386). موانع توسعة کارآفرینی در واحدهای تولیدی گلخانه‏ها در ایران، فصلنامة علوم کشاورزی ایران، دورة 2، شمارة 38، 184-175.
مظفری، فاروق و شمسی، لقمان. (1390)، بررسی روش‏ها و رویکردهای تجاری‏سازی تحقیقات دانشگاهی؛ مطالعه موردی دانشگاه تبریز، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست علم و فناوری، سال سوم، شماره چهارم، 29-15.
موسایی، احمد؛ بندریان، رضا؛ قدیریان، عباسعلی و صدرائی، ساسان. (1389). ارزیابی قیمت دانش فنی برای تجاری‏سازی یک فناوری، فصلنامة توسعة تکنولوژی صنعتی، شمارة 15، 77-65.
میرغفوری، سید حبیب‌الله؛ صادقی آرانی، زهرا و جعفرنژاد، احمد. (1390). پیش‌بینی موفقیت تجاری‏سازی ایده‏های نوآورانه با استفاده از شبکة عصبی مصنوعی، فصلنامة سیاست علم و فناوری، دوره 4، شماره 1، 76-63.
ندیرخانلو، سمیرا. (1387)، تدوین الگوی انتقال تجاری دانش و الزامات کارآفرینی دانشگاهی (بر اساس مقایسه روش‏های پنج دانشگاه معتبر جهان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
نوروزی چاکلی، عبدالرضا؛ حسن‌زاده، محمد و نورمحمدی، حمزه‌علی. (1388)، سنجش علم، فناوری و نوآوری: مفاهیم و شاخص‌های بین‌المللی، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، 41-40.
هاشم‌نیا، شهرام؛ عمادزاده، مصطفی؛ صمدی، سعید و ساکتی، پرویز. (1388). روش‌های تجاری‏سازی آموزش عالی و چالش‌های آن، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی.
یداللهی فارسی، جهانگیر؛ زالی، محمدرضا و باقری فرد، سید مرتضی. (1390)، شناسایی عوامل ساختاری مؤثر بر توسعة کارآفرینی دانشگاه؛ مطالعة موردی دانشگاه جامع علمی کاربردی، فصلنامة سیاست علم و فناوری، دوره 4، شماره 1، 32-17.
Audretsch, D. B., Bönte, W.and Keilbach, M. (2008). Entrepreneurship capital and its impact on knowledge diffusion and economic performance. Journal of Business Venturing, vol. 23, issue 6, 687-698.
Bandarian Reza. (2007). From Idea to Market in RIPI; An agile Frame for NTD Process, Journal of Technology Management and Innovation, Volume 2, Issue 1, JOTMI Research Group.
Bandarian, R. (2005). Enabalers of Commercialization in Research Organization, Proceeding of International Management Conference, Sharif university of Technology.
Bandarian, R. (2008). Measuring Commercial Potential of Technology with Fuzzy logic, Journal of Science & Technology Policy, 1(1). PP. 15-32.
Biemans W. G, Harmsen H. (1995). Overcoming the barriers to marketriented product development, Journal of Marketing Practice: APPlied Marketing Science, Vol.1, No. 2: 7-25.
Bray Michael J., James N. LEE. (2000). University Revenues from Technology Transfer: Licensing Fees VS. Equity Positions, Journal of Business Venturing, No. 15, PP. 385-392.
Buenstorf, G. (2006). Commercializing Basic Science as a Competitor or Complement of Academic Accomplishment? The Case of Max Planck Directors, available from: http://cemi.epfl.ch/webdav/site/cemi/shard/workshop.
Cummings,J.L, and Teng, B. (2003). Transfering R &Knowledge: The Key Factors Affecting Knowledge Transfer Success. Journal of Engineering and Technology Management.Vol.20, PP: 39-68.
Debackere, K. and Veugelers R. (2005). The role of academic technology transfer organizations in improving industry science links, Research Policy. Vol.34, 321-342.
Decter, M., Bennett, D. and Leseure, M. (2007). University to business technology transfer-UK and USA comparisons, Technovation, 27(3). PP. 145-155.
Etzkowitz, H. (2003). Research groups as ‘quasi-firms’: the invention of the entrepreneurial university. Research Policy 32, 109-121.
Etzkowitz, H. and Leydesdorff, L. (2000). The dynamics of innovation: from National Systems and ‘‘Mode 2’’ to a Triple Helix of university–industry government relations. Research Policy 29, 109–123.
Etzkowitz, H., Webster, A., Gebhardt, C., Regina, B. and Terra, C. (2000). The future of the university and the university of the future: evolution of ivory tower to entrepreneurial paradigm. Research Policy 29, 313–330.
Etzkowitz, H., Webster, A., Gebhardt, C., Regina, B. and Terra, C. (2003). The future of the university and the University of the Future: evolution of ivory tower to entrepreneurial paradigm. Research Policy. Vol.29: 313-330.
Fontana, R., Geunab, A. and Matt c M. (2006). Factors affecting university–industry R&D projects: The importance of searching, screening and signaling. Research Policy. Vol.35: 309-323.
Ghazinoori, S.R. (2005). Strategies & trends for commercialization & marketing of high technologies case study: Nanotechnology in Iran, 2nd Conference on Management of Technology, Tehran University, Iran.
Göktepe-Hultén. (2008). University Inventors and University Patenting Patterns at Lund University: Conceptual- Methodological & Empirical Insights" in Krishna, C. Sri Academic. Amicus Books, ICFAI, India ISBN 81-314-1349-7
Hossain, N. (1998). Constraints to SMEs development in Bangladesh. International reform and the informal sector. (IRIS).
Hosseini, J. and Esmaeeli, S. (2010), “To determine the challenges in commercialization of nanotechnology in agricultural sector of Iran”, Journal of Biological Sciences, 5 (6), pp. 448- 451.
Ismail, K. et al. (2015). “Entrepreneurial intention, entrepreneurial orientation of faculty and students towards commercialization”, International Conference on Leadership, Journal of Technology and Innovation Management, Procedia- Social and Behavioral Sciences 181: 349- 355.
Karlsson, M. (2007). Commercialization of Research Results in United States: An Overview of Federal and Academic Technology Transfer. ITPS, Swedish Institute for Growth Policy Studies.
Khilji, S.E., Mroczkowski, T., Bernstein, B. (2006). From Invention to Innovation: Toward Developing an Integrated Innovation Model for Biotech Firms, Journal of Product Innovation Management, No. 23, PP. 528–540.
Kirihata, T. (2007). Critical Success Factors in the Commercialization Process of Intellectual Property by New Technology Based Firms in Japan, the Kyoto Economic Review, 76(2). PP. 241-249.
kutinalahti, P. (2005). University aPProaching market: intertwining cientific and entrepreneurial goal VTT. No 589. P: 1-170
Landry R., Amara, N., Ouimet, M. (2007). Determinants of knowledge transfer: evidence from Canadian university researchers in natural sciences and engineering, Journal of Technology Transfer No. 32.
Laukkanen, M. (2003). Exploring Academic Entrepreneurship: Drivers and Tensions of Universitybased Business, Journal of small Business and Enterprise Development, No. 10(4). PP. 372-382.
Martyniuk, A.O., Jain, R.K. and Haft, M.N. (2002). Market opportunity analyses & technology transfer, International Journal of Technology Transfer & Commercialization, 1(4). PP. 385-404.
Martyniuk,A.O., Jain,R.K., Stone,H.J. (2003). Critical Success Factors and Barriers to Technology Transfer: Case Studies and Implications; International Journal of Technology Transfer and Commercialisation; Vol. 2; No.3; PP. 306-327.
Mustar, P., Renault, M., Colombo, M., Piva, G., Fontes, E. M., Lockett, A., Wright, M., Clarysse, B., and Moray, N. (2006). Conceptualizing the heterogeneity of research-based spin-off: A multi-dimensional taxonomy. Research Policy, Vol, 35. No, 2. PP: 289-300.
Nicola, B., Rosa, G. and Maurizio, S. (2006). institutional changes and the commercialization of academic Knowledge: a study of Italian universities patenting activities between 1965 to 2002, Research policy, 35(4). PP. 120-131.
Phan, P. H. and Siegel, D. S. (2006). The Effectiveness of University Technology Transfer. Foundations and Trends in Entrepreneurship, Vol. 2, No. 2, PP: 77-144.
Plewa, C. (2005). Differences in Perceived Benefits from University-Industry Relationships, ANZMAC 2005 Conference: Business Interaction, Relationships and Networks, University of Adelaide, South Australia.
Pries F. (2006). Build, Rent and Sell: Options for Commercializing New Technologies Arising from University Research, Ph.d., University of Waterloo, Ontario, Canada.
RAND,. (2003). Technology Transfer of Federally Funded R&D. Perspectives from a Forum, RAND Science and Technology Policy Institute, available from: www.rand.org/pubs/conf_proceedings/2006/CF187.pdf.
Rasmussen, E., Moen, Q. and Gulbrandsen, M. (2006). Initiatives to promote commercialization of university knowledge, Technovation. Vol.26, No.4: 518-533.
Rothwell, R. (1992). Successful Industrial Innovation: Critical Factors for the 1990s, R&D Management, 22(3). PP. 221-239.
Rowley, E. and Martin P. (2009). Barriers to the Commercialisation and Utilisation of Regenerative Medicine in the UK. Nottingham university.
Shinn T, Lamy E. (2006). Paths of commercial knowledge: Forms and consequences of university–enterprise synergy in scientist-sponsored firms, Research Policy; Vol.35:1465-1476.
Siegel, Donald S. and Waldman, David A. and Atwater, Leanne E. and . Link, Albert N. (2004). Toward a model of the effective transfer of scientific knowledge from academicians to practitioners: qualitative evidence from the commercialization of university technologies, J. Eng. Technol. Manage. Vol.2, PP: 115–142.
Siegel, D. S. and Wright, M. (2007). Intellectual property: the assessment. Oxford Review of Economic Policy .Vol.23, No.4: 529-540.
Siegel, D. S., Waldman, D. A. and Link, A. N. (2003b). Assessing the impact of organizational practices on the relative productivity of university technology transfer offices: an exploratory study. Research Policy, Vol.32: 27-48.
Siegel, D. S., Waldman, D. A., Atwater, L.E., Link, A. N. (2003a). Commercial knowledge transfers from universities to firms: improving the effectiveness of university–industry collaboration.Journal of High Technology Management Research.vol.14: 111-133.
Siegel, Donald. S & Phillip H. Phan. (2004). Analyzing the Effectiveness of University Technology Transfer: Implications for Entrepreneurship Education, Available at: http://www.economics.rpi.edu/workingpapers/rpio426.pdf
Sohn S.Y and Moon, T. H. (2003). Structural equation model for predicting technology commercialization success index. (TCSI). Technological Forecasting and Social Change, 70: 885–899.
Sohn, S.Y. and Moon T. H Decision. (2004). Tree based on data envelopment analysis for effective technology commercialization Expert Systems with Applications, 26: 279–284.
Spilling, O.R. (2004). Commercialization of knowledge–conceptual framework, 13th Nordic Conference on Small Business. (NCSB) Research.
Toole, A. and Czarnitzki, D. (2007). Biomedical academic entrepreneurship through the SBIR program, Journal of Economic Behavior & Organization, 63(4). PP. 716-738.
Wang, Li-Ping, Liu, Xiang-Yang,. (2007). Determinants of Knowledge Transfer in the Process of university- Industrial cooperation: An Empirical Study in China, IEEE, 1-4245-1312-5/07.
Zhao, F. (2004). Commercialization of research: a case study of Australian universities, Higher Education Research & Development, 23(2). PP: 223-236..

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار