مطالعه معیارها و شاخص‌‌های موجود در رتبه‌بندی‌های دانشگاهی ملّی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استاد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استادیار گروه مدیریت دانشگاه شهید چمران اهواز

4 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز و مربی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه تصویری جامع از معیارها و شاخص‌های نظام‌های رتبه‌بندی ملّی دانشگاهی کشورهای جهان است.
روش‌شناسی: این پژوهش از نظر نحوۀ گردآوری داده‌ها، توصیفی و به لحاظ هدف، کاربردی است. همچنین از نوع مطالعات علم‌سنجی است که بر اساس رویکرد کمّی و با روش کتابخانه‌ای انجام شده است. جامعة آماری پژوهش، سیستم‌های رتبه‌بندی ملّی دانشگاهی 27 کشور جهان می‌باشند. روش نمونه‌گیری هدفمند ملاک‌محور بوده است. در این پژوهش درمجموع 17 معیار و 1774 شاخص استخراج شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و نرم‌افزار اکسل تحلیل شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که معیارهای آموزش، دانشجویان، عوامل مالی، فارغ‌التحصیلان، پژوهش و اعضای هیئت علمی در بیش از نیمی از رتبه‌بندی‌های مورد مطالعه حضور داشته‌اند و شاخص‌های نرخ دانشجویان بین‌المللی، کیفیت پردیس دانشگاهی جهت زندگی دانشجویان، نمرات کسب‌شده داوطلبان پذیرفته‌شده در دانشگاه در آزمون ورود به دانشگاه، یارانه‌ها، کمک‌هزینه‌ها، گرنت‌ها و بورس‌های تحصیلی اعطاشده به دانشجویان، و نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو، پنج شاخص برتر بوده‌اند.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادند که در رتبه‌بندی‌های ملّی دانشگاهی، از میان کارکردهای اصلی دانشگاه‌ها، دو کارکرد آموزش و پژوهش بیشتر مورد توجّه بوده‌اند که البته خارج از انتظار نیست.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A study of the criteria and indicators of the National University Ranking Systems

نویسندگان [English]

  • Farideh osareh 1
  • Abdolhossein Farajpahlou 2
  • Farajallah Rahimi 3
  • parastoo ParsaeiMohammadi 4
1 /Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz
2 Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz
3 Assistant Professor, Department of Management, Shahid Chamran Uni-versity of Ahvaz
4 Ph.D. Candidate in Information Science and Knowledge Studies, Shahid Chamran University of Ahvaz, and Instructor of Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences
چکیده [English]

Purpose: The purpose of the current study was to provide a comprehensive perspective of the criteria and indicators available in the National University Ranking Systems of the countries in the world.
Methodology: The current study is descriptive research, and more specifically, a scientometric study based on a quantitative approach and library method. The study population comprised 27 countries of the National University Ranking Systems. The sampling method was a criterion-based purposive sampling, from which data were gathered and analyzed in Microsoft EXCEL, using the descriptive statistical methods.
Findings: The research findings showed that the criteria including education, students, financial factors, alumni, research, and faculty members were presented in more than half of the National University Rankings. Moreover, it was reported that the International Student Ratio, the quality of university campus, average scores of admitted students, scholarships, bursaries and grants for student, student exchanges, and Student-Staff Ratio were the top five research indicators.
Conclusion: Last but not least, the results showed that in the National University Rankings, among the main functions of the universities, two factors of education and research have been more salient.

کلیدواژه‌ها [English]

  • criteria
  • indicators
  • National University Ranking

مراجع

اوحدی، وحید رضا. (1386). معیارهای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها، رهیافت، 41، 23-34.
بازرگان، عباس. (1376). آموزش و پژوهش: کیفیت و ارزیابی آن در آموزش عالی؛ نگاهی به تجربه‌های ملّی و بین‌المللی: رهیافت، 15، 60- 71.
براجعه، میثم، جعفری، سید علی، و سید محمدی، سید حسین. (۱۳۹۴). استفاده از روش یکپارچه فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی و الکتره III برای رتبه‌بندی دانشکده‌های مهندسی صنایع دانشگاه‌های تهران، کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت و مهندسی صنایع 9 آذر 1394. تهران: شرکت مدیران ایده‌پردازان پایتخت ایلیا.  9-1.
پاکزاد، مهدی، خالدی، آرمان، و تیموری، مهتاب. (1391). بررسی تطبیقی نظام‌های بین‌المللی رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، رهیافت، 50، 71-94.
حسین‌پور، رضا. (1395). مطالعۀ تطبیقی ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در کشورهای مختلف، راهنمایی‌هایی برای ارزیابی عملکرد دانشگاه‌های ایران. مقاله ارائه‌شده در اولین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی ایران، قم، دبیرخانه دائمی کنفرانس، مؤسسه بین‌المللی مطالعات و توسعه علم خاورمیانه.
رحیمی، حسین، پرند، کورش، محمّدی، رضا، و یادگارزاده، غلامرضا. (1381). رتبه‌بندی دانشگاهی: ضرورت، روش، تجربیات. در مرکز مطالعات تحقیقات و ارزشیابی آموزشی، مجموعه مقالات چهل و هفتمین نشست رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز علمی و تحقیقاتی کشور، بهمن، ص. 663-683. تهران: سازمان سنجش آموزش کشور.
رحیمی، فرمیسک، موسوی داوری، سیده طوبی، و شهابی، علی. (1394). رتبه‌بندی شاخص‌های بهره‌وری و ارزیابی دانشگاه‌ها بر اساس روش TOPSIS، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس ملی تکنیک‌های مدیریت و اقتصاد پایدار، 24 دی 1394. شیراز: شرکت پنداراندیش رهپو.
زارع بنادکوکی، محمدرضا، وحدت‌زاد، محمدعلی، اولیاء، محمدصالح، و لطفی، محمدمهدی. (1395). بررسی و استخراج معیارهای مؤثر بر رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران از منظر اسناد فرادستی. فصلنامه علمی- پژوهشی سیاست علم و فناوری، 8 (3)، 55-87.
شجاعی، پیام. (1388). کاربرد تصمیم‌گیری چندمعیاره در انتخاب مسیر بهینه خطوط لوله گاز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، گروه مدیریت.
عصاره، فریده، حیدری، غلامرضا، زارع فراشبندی، فیروزه و حاجی زین‌العابدینی، محسن. (1392). از کتاب‌سنجی تا وب‌سنجی: تحلیلی بر مبانی، دیدگاه‌ها، قواعد و شاخص‌ها. چاپ دوم. تهران: نشر کتابدار. 215.
فیض‌پور، محمدعلی، خانعلی‌زاده، و رسول، ده‌موبد، بابک. (1390). مطالعۀ تطبیقی شاخص‌های رتبه دانشگاه‌ها در سطح جهان و ایران. مقاله ارائه‌شده در اولین همایش ملّی آموزش در ایران 1404، تهران، پژوهشکده سیاست‌گذاری علم، فناوری و صنعت.
مرادیان، مهسا. (1396). مطالعه شاخص‌های پژوهشی و عملکرد دانشگاه‌های جهان در ده نظام رتبه‌بندی بین‌المللی و ارائه رهنمودهایی برای دانشگاه‌های ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران.
مهوش، محمد، و سعدوندی، مهدی. (1395). شاخص‌سازی و به‌کارگیری آن در تبیین مفاهیم معماری اسلامی. نشریه علمی- ترویجی پژوهش هنر، 6 (۱۱)، 59-73.
Alma, B., Coşkun, E., & Övendireli, E. (2016). University Ranking Systems and Proposal of a Theoretical Framework for Ranking of Turkish Universities: A Case of Management Departments. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 235, 128-138.
Baldock, C. (2013). University rankings and medical physics. Australasian physical & engineering sciences in medicine, 36(4), 375-378.
Bastedo, M. N., & Bowman, N. A. (2009). US News & World Report college rankings: Modeling institutional effects on organizational reputation. American Journal of Education, 116(2), 163-183.
Çakır, M. P., Acartürk, C., Alaşehir, O., & Çilingir, C. (2015). A comparative analysis of global and national university ranking systems. Scientometrics, 103(3), 813-848.
Claassen, C. (2015). Measuring university quality. Scientometrics, 104(3), 793-807.
Garbarino, S. & Holland J. (2009). Quantitative and qualitative methods in impact evaluation and measuring results. Birmingham, UK: GSDRC, University of Birmingham.
Hendel, D. D., & Stolz, I. (2008). A comparative analysis of higher education ranking systems in Europe. Tertiary Education and Management, 14(3), 173-189.
Hushyar Sherwani, K. (2018). Comparative Analysis of National University Ranking System in Kurdistan-Region and Other National University Rankings: An Emphasis on Criteria and Methodologies. International Journal of Social Sciences & Educational Studies, 5(1), 7-15.
Nisel, S., & Nisel, R. (2013, January). Using VIKOR methodology for ranking universities by academic performance. In International Conference on Operations Research and Statistics (ORS). Proceedings (p. 25). Global Science and Technology Forum.
Robinson-García, N., Torres-Salinas, D., López-Cózar, E. D., & Herrera, F. (2014). An insight into the importance of national university rankings in an international context: the case of the I-UGR rankings of Spanish universities. Scientometrics, 101(2), 1309-1324.
Salmi, J., & Saroyan, A. (2007). League Tables as Policy Instruments. Higher education management and policy, 19(2), 1-38.
Smko, R. (2016). Suggested Multi Criteria Decision Support System for Ranking Universities. ZANCO Journal of Pure and Applied Sciences, 28(2), 62-

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار